رضا شاه پهلوی پس از کودتای نظامی - سیاسی علیه احمد شاه قاجار و برای تحکیم پایه‌های قدرتش در ایران اداره‌ای جاسوسی و اطلاعاتی در اداره دوم ستاد بزرگ ارتش‌تاران تاسیس کرد و مدتی بعد نامش را به اداره رکن دوم ستاد ارتش تغییر داد. این اداره ضد جاسوسی و ضد اطلاعاتی بعد از اخراج او از ایران توسط انگلیسی‌ها و پیوستن ایران به سازمان پیمان مرکزی به اداره اطلاعات ارتش ارتقاء یافت.

با پیوستن ایران به سازمان پیمان مرکزی معروف به سنتو یا بغداد که در سال ۱۳۳۴ بین آمریکا، انگلیس، ترکیه، پاکستان، ایران‌ و عراق بسته شد مقرر شد تجهیزات و جنگ‌افزارهای جنگی کشورهای عضو یکسان شود به همین دلیل تغییرات دامنه‌داری در ارتش ایران ایجاد شد و سازمان جدیدی در ارتش ایران تحت نظر مستشاران نظامی آمریکایی در ایران به وجود آمد. پنج سپاه به جای لشکرهای سابق ایجاد شد، به طوری که به جای ستاد ارتش ستاد نیروی زمینی، ستاد نیروی هوایی و ستاد کل ارتش شکل گرفت. علاوه بر آن کشورهای عضو موظف شدند در ارتش جدید از تسلیحات و مهمات آمریکایی استفاده کنند.

دولت آمریکا برای سرعت دادن به نوسازی ارتش ایران، پاکستان، عراق و ترکیه کمک‌های بلاعوض و وام‌های گران قیمت پرداخت کرد. بدین ترتیب ارتش ایران در اول شهریور ۱۳۳۴ با سازمان جدیدی که از سازمان نظامی ارتش آمریکا الگوبرداری شده بود، متولد شد.

به دنبال این تغییرات آمریکا در دوم تیر ۱۳۳۵ چهار هواپیمای جت و در تاریخ ۳۰ تیر همان سال ۳۰ عراده توپ ۹۰ میلی‌متری از محل کمک‌های نظامی به ایران تحویل داد.گر چه این پیمان در ظاهر پیمانی دفاعی مشترک بین کشورهای خاورمیانه بود اما در حقیقت در راستای حفظ و تضمین اهداف انگلستان در خاورمیانه بین چهار کشور ایران و پاکستان و عراق و ترکیه به همراه امریکا و انگلیس منعقد شد.

این پیمان خط دفاعی در برابر تهاجم احتمالی شوروی را کوه‌های زاگرس در نظر گرفت. این خط همان خطی است که دولتهای استعماری انگلیس و روسیه در سال‌های ۱۹۰۷ و ۱۹۱۱ میلادی ترسیم کرده بودند. هدف اصلی این تقسیم‌بندی حفظ چاه‌ها و ذخایر نفتی خاورمیانه و ایران در چنبره انگلیس بود.

فریدون سنجر از نمایندگان ایران در خاطراتش درباره این پیمان نوشت: «در همان هفته اول ورودم به ستاد نظامی پیمان در بغداد متوجه شدم که این پیمان قبل از هر چیز و بیش از هر چیز، یک سازمان سیاسی تبلیغاتی است و کار آن بیشتر تشکیل کنفرانس‌ها و شوراهای ماهیانه و شش ماهه و سالیانه با عکس و تفضیلات و برگزاری میهمانی‌های شبانه و کوکتل پارتی‌ها - مهمانی‌های عصرانه همراه با پذیرایی با مشروبات الکلی - است.

البته برای خالی نبودن عریضه یکی دو سه پرونده به نام طرح هم تهیه شده بود که بیشتر شامل اطلاعاتی ناقص از قدرت نظامی و گسترش نیروهای سه گانه شوروی بود. غیر از این‌ها پرونده به درد بخوری که به عنوان طرح دفاعی بشود آن را روی نقشه پیاده کرد، ارائه نمی‌کرد و معلوم نبود که نیروهای عضو پیمان روی کدام خط دفاعی گسترش پیدا می‌کنند و عملیات خود را به چه ترتیب با هم هماهنگ خواهند کرد. حتی از نظر تعیین یک خط دفاعی کلی هم از ابتدا اختلافات شدید وجود داشت.

به دنبال کشف چاه نفت البرز در نزدیکی قم در تاریخ ۱۳۳۵ که در نهایت توسط متخصصان آمریکایی به بهره‌برداری رسید، منطقه البرز نیز منطقه نظامی اعلام شد و دو گردان سرباز به فرماندهی ارتشبد بهرام آریانا به محافظت از آن پرداختند.
از این به بعد پیمان سنتو سلسله جبال البرز را جهت دفاع و مقاومت در برابر حمله احتمالی شوروی مد نظر قرار داد.»