جغرافیای تاریخی مرو

جغرافیای تاریخی مرو

نویسنده: مهدی سیدی
ناشر: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 300
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

مصور -  نقشه

شهر مرو که اینک شهر نوساز ماری در نزدیکی آن برپا شده و مرکز یکی از پنج استان یا ولایت کشور ترکمنستان است از دیرباز پیوندی ناگسستنی با تاریخ و فرهنگ ایران و زبان فارسی داشته است. ذکر نام این شهر با عنوان "مارغوش" در کتیبه‌های هخامنشی، "مرغیانه" در منابع کهن ایرانی و متون یونانی، و "مرو" در شاهنامه‌ و دیگر منابع دورۀ اسلامی، مبین دیرینگی پیوند آن با حوزۀ تمدنی ایران‌زمین است.

قدمت چهارهزارسالۀ ویرانه‌های مارغوش که اینک در فاصلۀ چندفرسنگی شمال ویرانه‌های شهر مرو ساسانی و اسلامی به محاصرۀ بیابان و شن درآمده، موید دعوی منابع کهن ایرانی، مبنی بر احداث اولیۀ شهر مرو توسط طهمورث دیوبند و تکمیل آن به وسیلۀ افراسیاب تورانی و اسکندر ذوالقرنین است.

در اهمیت این شهر در دوران اسلامی همان بس که آن را "ام القرای" شهرهای خراسان، "مادر شهر عجمان" و "جان شاهان" یا مرو "شایجان" و "شایگان" می‌خوانده‌اند. ملاک نویسنده در کتاب حاضر، در تعیین حدود جغرافیایی مرو، عمدتا محدودۀ همین ولایت یا استان مرو کنونی ترکمنستان بوده است. کتاب شامل معرفی تمامی شهرها و آبادی‌های ولایات: مرو رود (ماروچاق و مرغاب و بالامرغاب بعدی)، پنج‌وه، مرو و گنج روستا، به اضافۀ معرفی اجمالی ولایت بادغیس است.