تعزیه در ایران و دو مجلس آن

نویسنده: ابراهیم بوذری
ناشر: وزارت فرهنگ و هنر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 68
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1357 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت :  

مروری بر کتاب

یکی از هنرهای ارزنده‌ی ملی کشور ما ایران به علل و جهاتی در بوته‌ی فراموشی قرار گرفته، لازم دانستم اطلاعات خود را که در مدت چهل سال از شادروان اقبال‌آذر که نابغه‌ی صوت و موسیقی بود و از هر جهت شخص اول و استاد تعزیه بود کسب و به دقت یادداشت کرده‌ام، از اندیشه به نگارش درآورده تا آیندگان از قواعد و مبانی این هنر آگاه شوند.تعزیه که مجموعه‌ای از رنگ،شعر و موسیقی است؛ بیشتر برای مرگ اولیا و عزیزان از دست رفته اجرا می‌شود. نمایشی مذهبی که خیر و شر در آن مبارزه می‌کنند...

تقریبا برای همه ما نام تعزیه و دهه اول محرم باهم گره خورده است، یکی علت است و دیگری معلول، هرجور حساب کنیم باید با هم بیایند و غیر از این انتظار نداریم....تعزیه در لغت به معنای سوگواری و عزاداری است و در تعریف عام‌تر به تئاترهای مذهبی که درباره واقع کربلا هستند، گفته می‌شود. نام اصلی تعزیه، شبیه خوانی یا شبیه‌گردانی است، یعنی اینکه افراد اجرا کننده، شبیه و بازی کننده نقش شخصیت‌های اصلی هستند. نکته‌ای که در این میان باید به آن اشاره کرد این است که تعزیه لزوما درباره امام حسین (ع) و واقعه کربلا نیست، نمایشنامه‌های تعزیه درباره موضوعات دینی و حماسی است مثل تعزیه حضرت ابراهیم، تعزیه امامان مختلف و حتی تعزیه خنده‌دار هم داریم.

ابراهیم بوذری خوشنویس، ادیب، موسیقی دان و خواننده ایرانی است که در سال 1274 شمسی بدنیا آمد . وی در شرعیات و قضا از علمای بزرگ زمان خود اجازه نامه دریافت کرد خوشنویسی و آواز را از استادان بنامی آموخت. وی از بنیانگذاران انجمن خوشنویسان ایران به شمار می‌رود. آثار وی تلفیقی از هنر و ذوق ادبی و عرفانی اوست. ابراهیم بوذری در سال 1365 چشم از جهان فرو بست.در سال 1274 شمسی در طالقان چشم به جهان گشود. پدرش مکتب دار و پدر بزرگش ملقب به سلطان محمد ،خوشنویس و کاتب قرآن کریم بود .

وی از همان کودکی با موسیقیدانان بزرگ اواخر عهد مظفری آشنایی یافت و علاقه مند جدی هنر تعزیه خوانی شد؛ ازینرو مدتی نزد تعزیه خوان بزرگ آن زمان ، اقبال آذر (1245ـ1350 ش ) ظرائف تعزیه خوانی و ردیفهای آوازی مکتب تبریز را فرا گرفت ؛ چندی نیز از تعالیم شیخ حبیب الله شمس الذاکرین کاشی و میرغرّای تعزیه خوان بهره برد و به تصریح خود، پس از اقبال از میرغرّا تأثیر گرفته است .

بوذری به واسطة میرغرا بود که با تعزیه خوانان معروف وقت چون ، حبیب الله اَسْب بَمَردی ، میرزا حسینعلی شهریاری و سیدبلال صمغ آبادی ، آشنا شد. بوذری در سنین جوانی تعزیه خوانی می کرد، اما با افزایش سن و ورود به مشاغل دولتی ، از اجراهای جمعی کناره گرفت . وی مدتی نیز ردیفهای سازی را نزد ابوالحسن صبا آموخت و با تفاوتهای اساسی اجرای ردیفِسازی و ردیف آوازی آشنا شد؛ مدتی نیز نزد حسین طاهرزاده ، استاد بلامنازع مکتب آواز اصفهان ، درس گرفت.

به موازات فعالیتهای خود در زمینة موسیقی ، در دبیرستانهای مشهور تهران ، چون تمدن و اسلام ، و از 1327 ش در دانشکدة معقول و منقول به تدریس و تعلیم خط پرداخت . همچنین برای حفظ و گسترش هنر خوشنویسی ، به همراه چند تن از بزرگان خوشنویسی ، انجمن خوشنویسان را دایر کرد. وی بیش از سی سال ، تا هنگام بازنشستگی در 1341 ش ، کارشناس خط در وزارت دادگستری و خطاط رسمی کتابخانة مجلس شورای ملی و ادارة مباشرت و دارالانشاء بود.