تشکیل شاهنشاهی صفویه

تشکیل شاهنشاهی صفویه

نویسنده: نظام الدین مجیر شیبانی
ناشر: دانشگاه تهران
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 280
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1346 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب

احیاء وحدت ملی

برای آنکه به منشا تحولاتی که سبب گردید شاهنشاهی صفویه ایجاد شود و توسعه سریع یابد و در سایه آن وحدت سیاسی ایران عملی شود پی ببریم ، و عوامل اصلی آنرا که این سازمان سیاسی شگرف را پی ریزی کرد تجزیه و تحلیل کنیم ، بایستی بشرح شرایط سیاسی و مخصوصا مذهبی ایران درآستانه بسلطنت رسیدن خاندان صفوی بپردازیم.

حمله عربها بر ایران و شکست ایرانیان در نبرد نهاوند ، بدوران با شکوه شاهنشاهی ایران که تقریبا مدت چهارده قرن بر دنیای آنروزی سلطنت می کرد و خرابه های باستانی و باشکوهش خاطرات زنده ایست از عظمت آن زمان خاتمه داد ، و شعله های فروزان تمدن باستانی کشور که زمانی دنیای متمدن آنروزی را از چین تا اسپانیا فرا گرفته بود خاموش گشت. در مدت چند قرنی که بین تسلط عرب ها بر ایران و تشکیل شاهنشاهی صفوی فاصله شد تقریبا وحدت ملی ایران ، که بر اشتراک نژاد ، زبان ، تاریخ ، ذهب و اخلاق بنیان گذاری شده بود ، گسیخته شد، و کشور به صورت جامعه مسلمان درآمد و یکی از کشورهای تابعه دنیای اسلامی بشمار رفت ...

تشکیل حکومت شیعی وحدت ملی ، در اوایل قرن دهم هجری و سده شانزدهم میلادی ، یکی از رویدادهای مهم و از نقاط عطف تاریخ ایران محسوب می شود ؛ اگر چه برخی از صاحب نظران با اشاره به " تاثیر تعیین کننده ای که ( تشکیل حکومت فراگیر شیعی ) در سرنوشت ایران و سرزمینهای اسلامی و معادلات جهانی " داشته ، آنرا مهمترین واقعه جهانی در جغرافیای زمانی عصر صفوی می دانند.

در هر حال اقدام شاه اسماعیل صفوی در بنیانگذاری حکومت فراگیر شیعی در گستره ایران زمین ، سر آغاز تازه ای در حیات سیاسی و مذهبی ایران بود و موجب شد که استقلال کشور بر اساس مذهب رسمی شیعی و یک سازمان اداری متمرکز تامین شود.شاه اسماعیل در سال 907 هجری ، فرخ یسار پادشاه شروان را شکست داد و با ورود به تبریز ، مذهب شیعه دوازده امامی را به عنوان " مذهب رسمی مردم ایران " اعلام کرد.

پس از تثبیت موقعیت دینی و موضع مذهبی حکومت ، شاه اسماعیل اقدام به براندازی قدرتهای پراکنده داخلی نمود که هر از گاه سری تکان می دادند.سیاستهای حکومت صفوی به زودی به سراسر ایران تسری یافت و نا امنی های ناشی از قدرتهای ملوک الطوایفی و قبیله ای که یادگاری از دوره مغول بود خاتمه گرفت و ایران جایگاه در خور شانی همچون دوران ساسانیان به دست آورد.

اگر دوران شاهنشاهی ایران در زمان صفویه که قرون وسطای ایران را بزمان معاصر متصل می سازد و به همین سبب هم دارای اهمیت فراوانی است بیشتر نظر مورخان و نویسندگان را بخود جلب نموده است و تحقیقات نسبتا زیادی راجع به این عصر درخشان تمدن ایران که حقا مورد توجه و قابل بررسی است شده است بیشتر مربوط بدوران عظمت صفویه و انحطاط آن شاهنشاهی است.

متاسفانه هنوز هم قسمت اصلی تاریخ این زمان همچنان در تاریکی باقی است فی المثل هیچگونه تحقیقات دقیقی از طرف مورخان درباره چگونگی تشکیل شاهنشاهی ایران بدست شاه اسمعیل نشده و مخصوصا درباره علل ایجاد سلطنت صفویه و وقایع و حوادثی که سبب به سلطنت رسیدن شهریار صفوی بنیان گذار وحدت کنونی ایران گردید مدارک کافی در دست نیست و اگر هم کوشیده شده است که این قسمت از تاریخ ایران روشن شود متکی بر مدارک و اسناد کافی از این زمان نیست که بتوان بطور دقیق بتحقیقات مزبور تسلیم شد.

به این سبب نویسنده کوشش نمود که شاید با تحقیقات تازه بتواند تا حدی این نقیصه را رفع نماید و یکی از مراحل پر افتخار تاریخ ایران را که موجب گردید این کشور مجددا نقش خود را در پیشرفت تمدن عالم از سر بگیرد.روشن سازد اما بیش از آنکه وارد مرحله اصلی چگونگی تشکیل شاهنشاهی صفویه گردیم و بشرح احوال شاه اسمعیل صفوی بنیان گذار آن پردازیم لازم است بطور اجمال اوضاع سیاسی مذهبی ایران را در استانه تشکیل شاهنشاهی صفوی بیان داریم.

در همان زمان که اروپا پس از فتح قسطنطنیه بدست عثمانیان و پیدایش رنسانس و اومانیسم در شاه راه ترقی قدم بر می داشت و با احیای تمدن باستانی دنیای کهن می پرداخت و دنیای نوی را بنیان می نهاد.مشرق با تمام بزرگی و عظمت تاریخی و تمدن درخشان گذشته اش رو با انحطاط می گذاشت و تجزیه می شد و راه را برای نفوذ مقاصد استعمار طلبی اروپاییان باز میکرد...