تراژدی قدرت در شاهنامه

تراژدی قدرت در شاهنامه

نویسنده: مصطفی رحیمی
ناشر: نیلوفر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 256
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1369 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

مساله قدرت در ایران به گونه ای اسف انگیز ناشناخته است.
مجموع کتابهایی که در این باره ترجمه شده است تا جایی که نویسنده این سطور اطلاع دارد حتی به شماره انگشتان دست هم نمی رسد فقط سه کتاب از اینها تر جمه کتاب دوم وسوم هیچ بخشی را در مطبوعات بر نینگیخت درباره کتاب اول تنها یک مقاله نوشته شد، آن هم از بد روزگار چهار سال پس از نگارش انتشار یافت.و این در حالی است که به گفته گالبرایت نویسنده کتاب کالبد شناسی قدرت ، در زبان انگلیسی درباره قدرت آن قدر کتاب نوشته است که عمر یک محقق برای خواندن آنها کافی نیست.

در ابتدای کار خوانندهء گمان می‌برد که عنوان«تراژدی»ربطی به«حماسه»شاهنامه‌ ندارد و از آن مهمتر تحلیل این اثر کهن ادبی از زاویهء«قدرت»را اندکی نامأنوس می‌بیند.اما در آخرین صفحات کتاب با خواندن نقل قولی از«کامو»درمی‌یابد که اینجا«تراژدی»معنایی وسیع‌تر از تعریفهای ساده و در اماتیک ارسطو دارد.

و نیز با تعریف قدرت و تشریح‌ انواع نگرش او،تئوریهای آن در نیمهء اول کتاب خواننده به مرور از نظر ذهنی آماده می‌شود تا وارد این مقولهء تازه در حماسه شاهنامه شود؛حماسه‌ای که پس از«مهابهاراتا»و«ایلیاد»، سومین حماسهء بزرگ جهانی است و غریب‌تر آن‌که این هر سه حماسه مربوط به نژاد و فرهنگ‌ و تاریخ آریایی‌ها می‌شود و این خود پدیده‌ای نادر در تاریخ فرهنگ جهانی است...

صورت دیگری از ضد قدرت هم هست: آنگاه که قدرت بنی امیه چهره معنوی اسلام را تیره کرد و عرب ایرانی را برده نامید، آنگاه که حجاج بن یوسف در ایران داستان ضحاک ماردوش را تحقق بخشید، آنگاه که عباسیان جلوه های ظاهری سلطنت خسرو پرویز و جبروت جمشید را زنده کردند، آنگاه که سیطره عرب همه صداهای مخالف را در ایران خاموش کرد، آنگاه که به تسلط عرب، سیطره ترکان غزنوی افزوده شد آنگاه که سلطان محمود مجموعه ای از ریا و سالوس را نیز به خصوصیات قدرت افزود، آنگاه که ابرظلمت، از همه سو، آسمان ایران را پوشانده بود، آنگاه که چهارصد شاعر به رسالت هنر و اندیشه پشت کردند، آنگاه آنگاه که فردوسی پدید آمد و شاهنامه پدید آمد

فهرست

بخش اول :بحث دربارهء قدرت
بخش دوم : تحلیل رستم و اسفندیار
بخش سوم : رستم و سهراب از دیدگاه قدرت