تحلیل انتقادی نظریه عقول در حکمت متعالیه

تحلیل انتقادی نظریه عقول در حکمت متعالیه

نویسنده: مریم سالم
ناشر: حکمت سینا
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 221
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 1 

مروری بر کتاب 

هدف از این نوشتار بررسی مفهوم عقل به عنوان موجود مجردی است که در عالمی ماورای عالم مادیات وجود دارد و واسطه صدور و انتقال فیض به موجودات مادی و عامل شکل گیری تعقل و ادراک در نفس آدمی است . در این کتاب پس از مروری بر پیشینه نظریه عقل در فلسفه مشاء اشراق و آرای متکلمان به تفصیل درباره دیدگاه حکمت متعالیه در این باب از دو حیث معرفتی و وجودی سخن رفته است.

محمد بن ابراهیم شیرازی ملقب به صدرالدین و مشهور به ملاصدرا یا صدرالمتالهین، در حدود سال 979 یا 980 هجری قمری در شهر شیراز متولد شد و در بازگشت از هفتمین سفر خود به خانه خدا، در بصره در سال 1050 هجری قمری در گذشت. وی نزد بزرگانی چون شیخ بهائی و میرداماد شاگردی کرد.

زندگی ملاصدرا را می‌توان به سه دوره تقسیم کرد: نخست دوران طلبگی و و بحث و مطالعه کتب قدما و آراء حکما در شیراز و اصفهان، دوم مرحله تهذیب نفس و ریاضت و مکاشفه در روستای کهک و سوم تألیف و تدریس در شیراز که طی این دوره، تقریبا تمام آثار خود را تألیف کرد.وی در مرحله سوم عمر خود علاوه بر تألیف آثار گرانبها و پر ارج، شاگردان بزرگی نیز تربیت کرد که مشهورترین آنها ملا محسن فیض کاشانی و عبدالرزاق لاهیجی بودند.

باید گفت فلسفه اسلامی توسط صدرالمتألهین تحولی عظیم یافت، تا جایی که می‌توان آن را یک جهش در فلسفه اسلامی نامید. پیش از وی حکمت مشاء و حکمت اشراق دو روش مختلف فلسفی تلقی می‌شدند و عرفان و علم کلام نیز هر یک به راه خود می‌رفتند. ملاصدرا اما مکتبی به وجود آورد که نه مشائی بود و نه اشراقی؛ نه عرفانی بود و نه کلامی، اما در عین حال همگی این مکاتب را در خود داشت.

اسفار اربعه، مبداء و معاد، شواهد الربوبیه، مشاعر، الحکمه العرشیه، شرح الهیات شفا، رساله فی القضا و القدر، رساله فی اتحاد العاقل و المعقول، رساله فی الحرکه الجوهریه و "تفسیر قرآن کریم از جمله آثار این فیلسوف جهان اسلام است.