تاریخ در ترازو

تاریخ در ترازو

نویسنده: عبدالحسین زرین کوب
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 323
اندازه کتاب: وزیری لب برگشته - سال انتشار: 1370 - دوره چاپ: 3

مروری بر کتاب

تاریخ چه فایده ای دارد؟
همواره این سوال برای هر پژوهشگر تاریخ باقی است. درست است که در تاریخ به همان آسانی که از علم طب می توان در عمل بهره یافت نمی توان استفاده برد اما فایده هر چیز را از روی تاثیری که در زندگی دارد قیاس توان کرد، تاریخ چون نشان می دهد که مردم پیش از ما چگونه زندگی می کردنده اند این فایده را دارد که ما را در زندگی کمک می کند و راهنمایی.

از جمله مخصوصا برای جوانان این فایده را دارد که آنها را زودتر از معمول به سطح عصر خویش می رساند، پنجره ها را بر روی آنها می گشاید، و به آنها اجازه می دهد تا عواملی را که در جهان آنها حاکم بوده است و هنوز هست بهتر بشناسند، آنچه را در خور ترک و طردست از آنچه شایسته حفظ و نگهداریست تمیز دهند.

یک فایده عمده تاریخ بی شک همین است که به انسان کمک می کند تا خود را بشناسد، خود را از دیگران تمیز دهد و با مقیاسه با احوال دیگران انگیزه ها و اسرار نهفته رفتار خویش را چنانکه هست و چنانکه باید باشد در یابد. انسان، خواه وجود وی عبارت باشد از آنچه می اندیشد و خواه عبارت باشد از آنچه انجام می دهد، در ضمن مطالعه تاریخ و در طی برسی احوال کسانی که اهل نظر یا اهل عمل بوده اند، بهتر می تواند رسالت خود را ارزیابی کند و در ارتباط با دیگران حق خویش و مسئولیت خویش را بشناسد انگیزه ها و اسرار نهفته رفتار خویش را چنانکه هست و چنانکه باید باشد دریابد.

از فوایدی که قدما برای تاریخ بیان کرده اند می توان به:
الف : آشنایی با ادیان و عقاید اشاره نمود
ب: می توان دردها و گرفتاری هایی را که در زندگی پیش می آید از روی آن و با توجه به تجارب گذشته رفع و درمان نمود.

قدما با ذکر این دو فایده درواقع هدفشان این بوده که:
الف : تاریخ را مرادف با علم ادیان بدانند
ب: تاریخ را مرادف با علم ابدان بدانند

بی شک شناخت ادیان و عقاید در نزد قدما اهمیت زیادی داشته است تا جایی که مورخانی بزرگ از دنیای اسلام همچون مسعودی ، یعقوبی ، و ابوریحان بیرونی مخصوصاً به آنچه مربوط به عقاید و ادیان بوده است توجه خاص داشته اند .از بین فایده های تاریخ آنچه هنوز اهمیت خود را دارد یکی توجه به جنبه عملی و اخلاقی تجارب تاریخ است که هر چه بر میزان این گنجینه افزوده می شود فوایدی نیز که از آن حاصل می شود افزایش می یابد .

از این جاست که تاریخ را به علم ابدان علم طب تشبیه کرده اند همچنانکه اطباء از بیماریهای گذشتگان دستور کار برای خویش می سازند اهل خبر نیز از حوادث گذشته سرمشق می گیرند این همان فایده ای است که یونانی ها از تاریخ پراگماتیک می جسته اند .

یک مورخ مصری گمان می کرد که تاریخ اگر جز تذکر همین نکته که دنیا بقایی ندارد و در آن هیچ چیز چنانکه هست نمی ماند فایده ی دیگری نمی داشت همین فایده برای آن بسنده بود.

فهرست 

فایده تاریخ، لذت یا شناخت؟
تاریخ و اسطوره
سنت های تاریخ نویسی
تاریخنویسی در یونان و رم
اروپا و تاریخنگاری
بازجویی و بازآفرینی
نقد و ارزیابی
جستجوهای تازه
و...