تاریخ تشیع در ایران ؛ از آغاز تا دولت صفوی

تاریخ تشیع در ایران 

نویسنده: رسول جعفریان
ناشر: علم
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 935
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1391 - دوره چاپ:  5

مروری بر کتاب 

از آغاز تا دولت صفوی

عمده پژوهش‌های مولف کتاب درباره تاریخ تشیع است. زمینه‌های دیگر پژوهش‌های وی عبارت اند از: تاریخ سیاسی صدر اسلام، تاریخ تشیع و تاریخ دوره صفوی. کتاب‌هایی چون تاریخ سیاسی اسلام (سیره رسول خدا و سیره خلفا)، تاریخ تشیع در ایران، اطلس شیعه و نیز سیاست وفرهنگ روزگار صفوی از جمله کارهایی است که در این زمینه‌ها منتشر کرده‌است. در زمینه تاریخ معاصر نیز کتاب جریانها و سازمان‌های مذهبی سیاسی بین سالهای ۱۳۲۰ – ۱۳۵۷ را نوشته‌است. مجموعه مقالات جعفریان در هجده مجلد به چاپ رسیده‌است. آثار چندی نیز به عنوان تصحیح و ترجمه از وی انتشار یافته‌است.

تشیع، به ویژه شیعه امامی اثنی عشری، به پشتوانه زیربناهای استوار اعتقادی و فرهنگی برگرفته از قرآن و عترت، با اینکه در قرن های گذشته و حال در اقلیت بوده، اما توانسته است به حیات پویای خود ادامه دهد. به یقین امامان شیعه نقشی بنیادین در حیات سیاسی_ اعتقادی آن داشته اند؛ هرچند هیچگاه فرصت مناسبی از سوی حاکمان اموی و عباسی برای آنان حاصل نشد و موضوع غیبت، جامعه شیعه را از حضور ظاهری امام معصوم خود نیز محروم ساخت...

شیعه در لغت به معنای پیرو و طرفدار است و در کاربردهای لغوی آن، تنها با آمدن نامی در پی آن. مانند شیعه علی" یا "شیعه عثمان" می‌تواند پیروان شخص خاصی را بشناساند. بعدها کلمه‌ی "الشیعه" به طور مشخص اصطلاحی برای پیروان امام علی (ع) شد. دوران رشد شیعه در تمامی جهان اسلام و از جمله ایران قرن چهارم و پنجم هـ ق است. در ایران با روی کار آمدن حکومت آل بویه تشیع پیشرفت‌هایی داشت و در طی دوران مختلف به آرامی در ایران رشد کرد. در جهان اسلام مهم‌ترین حامی تشیع ایران، تشیع حله و عراق بود که روی ایران تاثیر گذاشت. در نهایت، دولت صفوی در سال 906 تشکیل شد و تشیع امامی، پس از یک هزار سال سرکوب و تقیه، توانست دولت مطلوب خویش را به دست آورد.

کتاب حاضر تلاشی در راستای نشان دادن مسیر پیشرفت و بسط تشیع در حوزه‌ی ایران اسلامی است. در کتاب درباره‌ی تاسیس شیعه به اجمال سخن گفته شده است. هم‌چنین درباره‌ی تشیع در سایر کشورها نیز، تنها فصل بسیار کوتاهی آمده که به تشیع در عراق و حلب اختصاص دارد. هدف از عرضه‌ی آن فصل نیز آن بوده تا در مقایسه، وضعیت تشیع ایران در قرن‌های 5 تا 9 هـ بهتر شناخته شود. در پایان کتاب نیز، آغاز روی کار آمدن دولت صفوی بیان شده است. هدف از نگارش این اثر، شرح تاریخ سیاسی شیعه در ایران نبوده، بلکه به طور کلی نشان دادن چگونگی بسط تشیع در این دیار بوده است. به همین دلیل نویسنده از نوعی سبک توسعه‌ی جغرافیایی ـ ادواری استفاده نموده است.