تاریخ ایران

نویسنده: عباس اقبال آشتیانی , حسن پیر نیا
ناشر: بهزاد
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1000
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1385 - دوره چاپ : 4

کیفیت : نو ؛ لبه صفحات بیست صفحه آخر رد تا خوردگی دارد

مروری بر کتاب

مصور

از آغاز تا انقراض ساسانیان - از صدر اسلام تا انقراض قاجاریه 

تاریخ کامل ایران، چکیده‌ای است ارزشمند از تاریخ سرزمین باستانی ایران که مشتمل بر دو بخش قبل از اسلام (با قلم استاد ارزشمند حسن پیرنیا) و بعد از اسلام (استاد عباس اقبال آشتیانی) می باشد.این کتاب بسیار بر طبع کسانی خوش خواهد آمد که حوصله‌ی تفصیل تاریخ را ندارند و در عین حال از دانستن تاریخ مملکت متمدن ایران لذت می برند.از اعتبار این کتاب همان بس که اکتفا کنیم به حسن‌شهرت نویسندگان آن.

بخش اول این کتاب (تاریخ قبل از اسلام) را میرزا حسن‏خان پیرنیا (مشیرالدوله)، از مردان خوش‌نام مشروطه نگاشته که هم‏زمان با پادشاهى رضا شاه پهلوى مانند بسیارى دیگر از رجال شایسته‌ی ملى، از سیاست کناره گرفت و خانه‌نشین شد. این گوشه‌نشینى و ثبات پدیدآمده در کشور، موجب شد که او تاریخ ایران باستان را بنویسد؛ و استاد عباس اقبال آشتیانی نویسنده‌ی بخش دوم (تاریخ قبل از اسلام) از شاگردان استاد فروغی بوده که نامش همیشه در کنار ایشان به عنوان اولین ادیبان تاریخ ادبیات این سرزمین درخشیده است.لازم به ذکر است که این کتاب تا آخر عهد قاجار به بازگویی تاریخ ایران پرداخته و برای آن ها که علاقمند هستند تاریخ ایران را عاری از غلو و زیاده‌گویی بخوانند، اظهار نظرهای درج‌شده در کتاب، بدون بزرگنمایی و قابل‌ اطمینان بیان گشته است.

مملکتی که ما آن را ایران می نامیم، قسمت اعظم سرزمین وسیعی است که در جغرافیا موسوم به فلات ایران است. این مرز و بوم پهناور شامل جلگه وسیع و بلندی است که از هر طرف کوههای بلند آن را احاطه دارد. در مشرق سه رشته کوه متوازی که معروف به کوههای سلیمان است، در شمال کوههای البرز که مانند زنجیری از شرق به غرب امتداد یافته، این کوهها در غرب از کوههای ارمنستان جدا شده و از جنوب دریای خزر گذشته بواسطه (کوه بابا) به (هندوکه) پیوسته و این هم به (هی مالایا) بلندترین کوههای عالم متصل است. در مغرب فلات کوههای کردستان یا زاگرس واقع است که از شمال به جنوب رفته و بعد به طرف جنوب و شرق برگشته به دریای عمان می رسد...اثر دو جلدی حاضر که در یک مجلد به چاپ رسیده مشتمل بر دوره کامل تاریخ ایران از آغاز تا انقراض قاجاریه است .جلد اول, نوشته 'حسن پیرنیا ' (مشیرالدوله), تاریخ ایران از آغاز تا انقراض ساسانیان را در بر می‌گیرد.

تأکید حسن پیرنیا بر تاریخ ایران باستان به عنوان موضوع پژوهش تاریخی حاکی از چیرگی گفتار باستان‌‌گرایی در این دوره است و نمی‌‌توان آن را صرفاً زاده‌‌ی علاقه و انگیزه‌‌های شخصی پیرنیا دانست؛ چنان که اشاره شد این نگاه زاده‌‌ی عصری بود که گفتار ناسیونالیسم باستان‌‌گرا غلبه‌‌ی چشم‌‌گیر داشت تصمیم برای تدوین یک «دوره مفصل تاریخ ایران باستان» در کمیسیون معارف، نشان می‌‌دهد که توجه به ایران باستان از سوی پیرنیایی که از عالم سیاست بریده بود و نفوذی در این تصمیم‌‌گیری نداشت، زاده‌‌ی نبوغ شخصی وی نبوده است، بلکه این علاقه‌‌ی او به تبعیت از گفتار حاکم رقم می‌‌خورد؛ البته ناسیونالیزم پیرنیا از جنس درباری آن که شعار “خدا، شاه، میهن” سر می‌‌داد، نبود اما بی‌‌شک از فضائی متأثر بودکه با تکیه بر عناصر ملی (نژاد، دین، زبان و تاریخ مشترک) آن را درمان گرفتاری‌‌های تاریخی خود می‌‌دانست. 

در واقع ناسیونالیزم، باستان‌‌گرایی و تاکید بر تمرکز قدرت، یعنی عناصر اصلی برسازنده‌‌ی گفتار در این دوره، در بینش تاریخ‌‌نگار مستقلی چون پیرنیا به “بازتولید مفهوم شاه آرمانی مطلقه” منجر شد؛ مورخان این دوره به شاه به عنوان یگانه عامل تغییرات در طول تاریخ می‌‌نگریستند. امری که در دهه‌‌های بعد وقایع‌نگاری سیاسی را به جریانی فربه‌‌ در تاریخ‌‌نگاری آکادمیک بدل می‌‌کرد.

بررسی آثار تولید شده مورخان این دوره نشان می‌‌دهد بیشترین توجه آن‌‌ها به شاه و مسئله تغییر سلطنت یا آمد و شد سلسله‌‌هاست؛ چنان‌‌که تاریخ پیرنیا نیز نوعی شاهنامه‌‌ی جدید محسوب می‌‌شود. شاه به عنوان “هسته‌‌ی مرکزی تاریخ” در نگاه مورخان این عصر از این روی اهمیت دارد که می‌‌تواند موجب اعتلاء یک جامعه شود یا آن را به ورطه سقوط بکشاند. در واقع مورخان این دوره نشان دادند که اگر چه مورخان موضوعات بسیار دور را به عنوان قلمرو شناخت انتخاب می‌‌کنند اما تاریخ عصر خویش را می‌‌نویسند و بر این جمله کلیدی بِندِتّو کروچه صحه گذاردند که «هر تاریخی تاریخ معاصر است.»

فهرست

شکل جغرافیای فلات ایران
نژاد
آریان‌ها
مذهب و اخلاق آریان‌ها
خانواده و طبقات و حکومت ایلام
زبان
نژاد