تاریخ ادبیات ایران

تاریخ ادبیات ایران

نويسنده: صادق رضازاده شفق
ناشر: دانشگاه پهلوی
زبان كتاب: فارسي
تعداد صفحه: 708
اندازه كتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1352 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : در حد نو ؛ واجد تصویر محمدرضا شاه ؛ با گالینگور صحافی شده

مروری بر کتاب 

 ادبیات فارسی ریشه در ادبیات باستانی ایران دارد که تحت تأثیر متون اوستایی در دوران ساسانی به زبان‌های پارسی میانه و پهلوی اشکانی پدید آمد. ادبیات فارسی نو نیز پس از اسلام و با الگوبرداری از ادبیات عربی در نظم و ریشه‌های دبیری و نویسندگی دوران ساسانی که ادبیات منثور عربی را ایجاد کرده بود در زمینه نثر متولد شد. ادبیات شفاهی فارسی نیز به همان سبک باستانی خود ادامه یافت.

ادبیات فارسی موضوعاتی مانند حماسه و روایات و اساطیر ایرانی و غیر ایرانی، مذهب و عرفان، روایت‌های عاشقانه، فلسفه و اخلاق و نظایر آن را در برمی‌گیرد. حسب موضوع مورد کاربرد در یک آفریده ادبی فارسی آن را در حیطه ادبیات حماسی، غنایی، تعلیمی یا نمایشی قرار می‌گیرد.

این اثر چندین بار به چاپ رسید و به زبانی عربی ترجمه و در ممالک پاکستان، هندوستان نیز مورد استفاده قرار گرفت. در سال 1348 با تجدید نظر مؤلف بار دیگر به چاپ رسید. پس از فوت دکتر شفق (1350ش) بار دیگر نسبت به چاپ و تکمیل آن اقدام شد. دکتر عیسی صدیق بخش اول کتاب را از دستنوشته های مرحوم شفق زیر نظر استاد زبانشناسی ماهیار نوابی به این کتاب افزود. بخش های دیگر هم با کمک استادان دیگر مقابله و تکمیل شد.

کتاب حاضر در دو بخش ادبیات ایران پیش از اسلام و ایران پس از اسلام تدوین شده و از خط و زبانهای باستانی تا عصر مشروطیت سخن رفته است. شرح مختصری از شعرا و نویسندگان مشهور هر عصر و نمونه ای از نظم یا نثر آنها آورده شده است. این کتاب در سال 1352 در تهران به طبع رسید.

صادق رضازاده شفق در ۱۲۷۱ خورشیدی در تبریز متولد شد.تحصیلات ابتدایی را در مدرسه پرورش تبریز و تحصیلات متوسطه را در مدرسه مموریال (مدرسه آمریکایی) در تبریز به پایان رساند. مقارن واقعه به توپ بستن مجلس توسط محمدعلی شاه در سال ۱۲۸۷ صادق رضازاده شفق با عده‌ای از همدرسان و همفکران به رهبری معلم جوان آمریکایی خود هوارد باسکرویل دسته‌ای تشکیل دادند و به مجاهدان مشروطه پیوستند تا آنکه در یکی از شبیخون‌ها در ۳ فروردین ۱۲۸۸ باسکرویل هدف گلوله قرار گرفت و کشته شد.

پس از فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان و برقراری حکومت مشروطه، صادق رضازاده که هنوز محصل مدرسه آمریکایی بود با چند تن از آزادیخواهان انجمنی به نام جمعیت وطن‌خواهان تشکیل دادند و روزنامه شفق را به مدیریت حاج آقا رضازاده پدر صادق از شهریور ۱۲۸۹ منتشر کردند که هفته‌ای یک بار منتشر می‌شد و مقالات عمده را صادق رضازاده می‌نوشت و چنین بود که کلمه شفق به نام خانوادگی او افزوده شد

آشنایی او با زبان و ادبیات ترکی وی را به آموختن زبان فارسی نزد میرزا محمد باقر بواناتی و مطالعه شعر و ادب این زبان سوق داد، و از آن پس در دوران تحصیل و پس از آن، اوقات او بیشتر به خواندن کتاب‌های فارسی، به‌ویژه شعر و تاریخ، و معاشرت با ایرانیان می‌گذشت. در ۱۸۸۷ دوره پزشکی را به پایان رساند و جراح بیمارستان شد، ولی هرگز به آن دل نبست. در ۱۸۸۸، به قصد سیاحت، مطالعه و تحقیق رهسپار ایران شد و در اقامت یک‌ساله خود در ایران، با مردم ایران و آداب و اخلاق ایرانیان آشنا شد و زبان فارسی را به‌خوبی فراگرفت. کتاب یک سال در میان ایرانیان حاصل این سفر و بیان دیده‌ها و آموخته‌های او در این دوران است.

براون، پس از بازگشت، در دانشگاه کمبریج به تدریس زبان و تاریخ و ادب فارسی و تحقیق در جریان‌های فکری و نهضت‌های اجتماعی ایران مشغول شد، و این راهی بود که تا پایان عمر در آن باقی ماند. در ۱۹۰۲، پس از درگذشت ایران‌شناس معروف، شارل ریو، ریاست مدرسه زبان‌های شرقی به او محول شد، و در ضمنِ طبع و نشر دوره پنج‌جلدیِ تاریخ شعر عثمانی، تألیف ا.ج.و. گیب، اداره امور علمی انتشارات اوقاف گیب نیز به او سپرده شد.