تاریخ آل بویه

تاریخ آل بویه

نویسنده: علی اصغر فقیهی
ناشر: سمت
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 90
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1378 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو ؛ برخی از سطور تعداد 40 صفحه کتاب علامت گذاری شده است

مروری بر کتاب 

در تهیه مطالب این کتاب، مانند آثار دیگر نویسنده، تا جایی که امکان داشته، از مدارک اصلی و دست اول استفاده شده است و از میان این گونه مدارک، نوشته‌های کسانی که خود دست‌اندر کار بوده و در جریان وقایع قرار داشته، یا به زندگی روزمره مردم آن زمان، چه طبقه خاصه و چه طبقه عامه، توجه کرده‌اند و آنچه خود دیده یا از افراد مورد اعتماد، شنیده‌اند، در آثار خود ثبت نموده‌اند، بیشتر مورد استناد قرار گرفته است، در هر حال، سند هر مطلب، در ذیل صفحات کتاب ارائه شده و در پایان کتاب، مدارک و مستندات و خصوصیات لازم در مورد هر یک، ذکر گردیده است.

آل بویه از خاندان اصیل ایرانی و شیعی مذهب ساکن منطقه دیلمان ایران بودند که جد آنها ابوشجاعِ بویه پسر فنا خسرو دیلمی است و نسب آنها به بهرام­گور ساسانی می‌رسد. ابوشجاع سه پسر به نام‌های علی، حسن و احمد داشت که همراه پدر در دورۀ تسلط حاکمان آل زیار بر طبرستان به خدمت آنها درآمدند و در دورۀ ضعف خلافت عباسی ادعای استقلال کردند. آل بویه در زمره نخستین خاندان های فرمانروایی پس از اسلام است که درباره آنان تاریخ یا تاریخ های خاندانی نگارش یافته و بخش هایی از آن بدست ما رسیده است پیش از این گزارش خاندان هایی مانند طاهریان و صفاریان و سامانیان در لا به لای تاریخهای فراگیرتر از جمله تاریخ های عمومی و احیاناًتاریخ های محلی، همچون اخبار ایلات خراسان ابوالحسن سلامی بازتاب یافت.
اما از زمان آل بویه و به ویژه در فرمانروایی معاصرشان، غزنویان، سنت تاریخ نگاری خاندانی یا سلسله ای که بازتابی از همان شیوه خداینامه نویسی پیش از اسلام است، رونق و گسترش یافت. 

از جمله پژوهش های مستقل در باره آل بویه می توان علاوه بر تاریخ دیالمه و غزنویان عباس پرویز به اثر ارزشمند علی اصغر فقیهی به نام آل بویه، نخستین سلسله قدرتمند شیعه و اثر دیگر همین نویسنده بنام شاهنشاهی عضدالدوله اشاره کرد. افزون بر این آدام متز محقق اروپایی در پژوهش معروف خود به نام تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری یا رنسانس اسلامی نیز به فرمانروایی آل بویه و اوضاع فرهنگی و تمدنی روزگار آنان عنایت ویژه ای نشان داده است.

«پیدایش دولت آل بویه را هیچ کس پیش بینی نمی کرد و حتی تصورجزئی از عظمت آن را نیز نمی نمود، لیکن دولت مزبور بر عالم چیره شد و مردم جهان را مقهور خود کرد و بر مقام خلافت استیلایافت. پادشاهان آل بویه خلفا را عزل و نصب کردند، و وزرا رابه کار وا داشتند و از کار برکنار نمودند، و بدینسان کلیه امور بلاد عجم و عراق را زیر فرمان خود درآوردند و رجال دولت متفقا از ایشان اطاعت کردند» 

صاحب تاریخ فخری می افزاید: «جالب این است که آن همه عظمت پس از تنگدستی و بینوائی و خواری و نیازمندی و دست و پنجه نرم کردن با رنج و ستم نصیب آنان شد زیرا جد ایشان ابوشجاع بویه وپدر جد او جملگی مانند سایر رعایای فقیر در بلاد دیلم به سرمی بردند و بویه خود به شغل ماهیگیری می پرداخت. از این رو بودکه معزالدوله پس از تصرف بلاد همراه به نعمت خداوند معترف بودو می گفت: من در آغاز زندگی هیزم می چیدم و روی سر نهاده می بردم »