بعد زیبا شناختی

بعد زیباشناختی

نویسنده: هربرت مارکوزه
مترجم: داریوش مهرجویی
ناشر: هرمس
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 119
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1394 _ 1392 - دوره چاپ: 7 _ 6

مروری بر کتاب

نویسنده با پرداختن به معنای زیبا شناسی از آغاز دوران جدید در فلسفه غرب، آنجا که آگاهی شخصیت می یابد و ذهن خود را در «می اندیشم، پس هستم» تحقق پذیر می سازد، چنان که از نظر دکارت تمامی تفکر فلسفی مبتنی بر تقدم آگاهی است، به تفسیر مارکس و انگلس از زیبایی می رسد که آن را در خدمت پراکسیس بشری می گمارند و در نوشته های انگلس، روی اهمیت ذاتاً لجتماعی اثر تأکید دارد.مارکوزه نیز معتقد است که هنر، به عنوان آگاهی، بر ذهنیت افراد جامعه اثر می گذارد و موجب رشد شناخت آنان از خود و از جهان خود می شود.

زیبایی‌شناسی یکی از رشته‌های فلسفه است که به عنوان نظریه‌ی تأمل در داوری‌های زیبایی‌شناختی و چیستیِ زیبایی و نسبت آن با ادراک، تعریف می‌شود.» در قمستی از متن کتاب آمده است: «واژه‌ی زیباشناسی یا زیبایی‌شناسی یا علم الجمال آن طور که در زبان فارسی متداول است و معادل واژه Aesthetics به کار رفته، از نظام فلسفی خاصی سخن می‌گوید که کارش کاوش در معنای جمال و شناخت زیر و بم‌های این پدیده است.

با آنکه فلاسفه پیشین اساسا آن را به معنای چیزی مربوط به حواس در می‌یافتند و بر نقش شناختی و معرفت بخش آن تاکید می‌کردند، زیباشناسی به عنوان نظامی جداگانه در زمینه علم و فلسفه تا میانه قرن هجدهم جایگاه مشخصی نداشت.این کتاب که به قصد نقادی از زیباشناسی فراتر می‌رود و به یک اعتبار حاوی چکیدۀ اندیشه‌های مارکوزه و چه‌بسا سایر اعضای مؤسسۀ انتقادی فرانکفورت در باب هنر وزیباشناسی است.

مضامین و مفاهیم اصلی زیباشناسی جدید: ذهنیت یا ذهن‌گرایی (subjectivity)، مفهوم آزادی، خودمختاری در هنر، رئالیسم، قوۀ سیاسی هنر، هنر مردمی و و هنر انقلابی و غیره در ارتباط با اندیشۀ متفکران گذشته و حال مورد بررسی و نقادی تحلیلی قرار گرفته است. هدف، شناخت بُعد دیگری از هنر است. (به‌ویژه در ادبیات)، بعدی راستین، تا بتوان به ملاک‌های قطعی برای تمیزِ هنر «اصیل و بزرگ» از هنر نااصیل و ناچیز دست یافت بی‌آنکه در دام مطلق‌گرایی از نوع کانت و هگل و مارکس و یا بت‌سازی‌های سبک لوکاچ افتاد.