برهان قاطع ؛ دو جلدی

برهان قاطع 

نویسنده: خلف تبریزی
به کوشش : م. سعیدی پور
ناشر: نیما - خرد
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1580
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1355 - دوره چاپ: 1 

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو

مروری بر کتاب 

علی اصغر حکمت بنا به چاپ کلکته تعداد لغت‌هایش را ۲۰۲۱۱ کلمه ذکر کرده است؛ و جالب آنکه می‌گوید زبان‌ها و لهجه‌های مختلف ایرانی و غیرایرانی در داخل این فرهنگ نقل شده‌است، (مانند مصری، عبری، سریانی، ترکی، هندی، یونانی، رومی، ارمنی، پهلوی و...). که مولف در مقدمه اش می‌گوید که می‌خواست «جمیع فوائد فرهنگ جهانگیری، مجمع الفرس، سرمه سلیمانی، صحاح الادویه حسین انصاری را که هر یک حاوی چندین کتاب لغات اند، را به طریق ایجاز بنویسد» برهان قاطع یک واژه‌نامه زبان فارسی‌ست که در در سال ۱۰۶۲ هـ. به دست محمدحسین بن خلف تبریزی متخلص به برهان- در حیدرآباد هندوستان نوشت (برابر با ۱۰۳۰ ش- ۱۶۵۱م) و سعی او بر آن بوده‌است تا فرهنگش نسبت به فرهنگ‌های پیشین جامع‌تر باشد که در مصاحب می‌گوید در حدود ۱۹۴۱۷ لغت و کنایه و اصطلاح و استعاره مستعمل در فارسی را در بر دارد و بار اول در ۱۸۱۸م. در کلکته و سپس در کلکته و بمبئی و لکهنو و تهران مکررا به طبع رسیده است.

بهترین لغتی که متکلمان بدیع البیان محفل زبان آرایی و نیکوترین نکته ای که منشیان انجمن سخن پیرایی زبان بلاغت تبیان و لسان فصاحت ترجمان را به آن مترنم سازند .حمد و سپاس علیمی را در خور است که به حکمت ابلغه و قدرت کامله خود شبستان حروف و کلمات را به نور معانی رنگین مانند نوبهار چین ساخت و کاخ دماغ صدرنشینان بارگاه سخندانی را به نقوش خیالات رنگارنگ کارنامه ارژنگ پرداخت و زبان هرییک از طوایف بنی آدم را که بلبلان گلستان کمال و طوطیان شکرستان مقال اند به لغتی از لغات گویا گردانید.