بانکداری اسلامی در جمهوری اسلامی ایران

بانکداری اسلامی در جمهوری اسلامی ایران

نویسنده: شاپور زردموی اوردکلو
ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 308
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

اقتصاد یکی از ارکان اصلی هر جامعه است که در آن پول و گردش پولی موتور محرکه‌ی چرخه‌ی اقتصادی محسوب می‌شود. مهم‌ترین سیستمی ‌که در جوامع جدید به نقل و انتقال پول می‌پردازد بانک‌ها و مؤسسات مالی و اعتباری می‌باشند. در سیستم‌های اقتصادی‌ای که سود و بهره اصل و مبنای تحرک اقتصادی به شمار می‌روند، میزان و نحوه‌ی گرفتن سود و بهره چندان اهمیت خاصی برای گیرنده و دهنده پول ندارد.

اما در نظام اقتصادی اسلام هر نوع عملیاتی در نقل و انتقال پول و تسهیلات که منجر به ربا شود، به شدت نهی و گناه کبیره شناخته شده است. برای اینکه این شبهه از عملیات بانکی رفع گردد اندیشمندان مسلمان، نظام بانکداری اسلامی را پیشنهاد کرده و کوشیدند براساس دستورات صریح دین اسلام سازوکارهای اجرایی چنین نظامی ‌را طراحی و عملیاتی کنند. جمهوری اسلامی ‌ایران، به‌عنوان نظامی‌که بر پایه‌ی دین مبین اسلام، تحت هدایت و رهبری امام خمینی(ره) و تلاش و استقامت و پایمردی ملت مسلمان ایران، شکل گرفته است، کوشیده نظام بانکداری بدون ربا را در سیستم اقتصادی خود پایه‌ریزی و اجرا کند.

اینکه در عمل تا چه حد توانسته به این مفهوم جامه‌ی عمل بپوشاند و موفق شود، موضوعی است که سعی شده در این اثر به آن پاسخ داده شود. مرکز اسناد انقلاب اسلامی، با امید به اینکه پژوهشِ حاضر بتواند سرفصل جدیدی برای مطالعات اقتصاد اسلامی ‌در دانشگاه‌ها باشد، اقدام به انتشار آن کرده است.

فهرست

مقدمه
پیشگفتار
فصل اول: ربا از منظر فقهی، حقوقی و اقتصادی
ربا در قرآن
ماهیت ربا از نظر حقوقی
ربا از نظر اقتصادی
سپرده‌های ثابت از دیدگاه فقهی و حقوقی
عدم تناسب نظریهٔ وکالت با معاملات بانکی
آرای فقهی امام خمینی پیرامون ربا و معاملات بانکی
آرای فقهی امام در خصوص معاملات بانکی
فصل دوم: خصوصیات و ویژگی‌های بانکداری اسلامی
پایه‌های اساسی بانکداری اسلامی در ایران
خصوصیات ویژهٔ بانکداری اسلامی‌در ایران
فصل سوم: بررسی تطبیقی بانکداری اسلامی‌با بانکداری متعارف
۱ ـ تفاوت بانکداری اسلامی با بانکداری متعارف در مبانی هستی‌شناختی
۲- اصول و اهداف دو سیستم اقتصاد اسلامی‌و سرمایه‌داری
۳ ـ نحوهٔ عمل بانکداری سرمایه‌داری و اسلامی
۴- وجوه افتراق بانکداری اسلامی با بانکداری ربوی در تجهیز منابع پولی
۵- وجوه افتراق بانکداری اسلامی با بانکداری ربوی در تخصیص منابع پولی
فصل چهارم: تجربهٔ بانکداری اسلامی در ایران
۱ ـ روش‌های اعطای تسهیلات و مشخصات عمومی آن
۲ ـ قرض‌الحسنه
۳ ـ عقد مضاربه
۴ ـ معامله سلف
۵ ـ مشارکت مدنی
۶ ـ جعاله
۷ ـ فروش اقساطی
۸ ـ اجاره به شرط تملیک
۹ ـ مشارکت حقوقی
۱۰ ـ سرمایه‌گذاری مستقیم
۱۱ ـ خرید دین
۱۲ ـ مشکلات بانکداری بدون ربا
کتابنامه
یادداشت‌ها