بازی و اهمیت آن در یادگیری

نویسنده: رسول آذر
ناشر: احرار
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 296
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1373 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

همراه با پنجاه و پنج نوع بازی سنتی

بازی جزئی تفکیک ناپدیر از زندگی کودکان است. کودکان بیش از هر امر دیگر وقت خود را به بازی اختصاص می دهند. البته بازی مختص کودکان نیست بلکه بازی در تمام طول زندگی انسان مشاهده می شود منتها نوع بازی و مدت زمانی که افراد در سنین مختلف به آن اختصاص می دهند متفاوت است.با اینکه بازی به عنوان بخش پدیرفته شده ای از زندگی کودک، از اهمیت ویژه ای برخوردار است اغلب مردم کمتر به نقش آن پی برده اند. مردم غالبا به بازی به عنوان عامل وقت گذرانی نگاه می کنند و این نگرش در مورد کودکانی که مشغول تحصیل هستند به وضوح قابل مشاهده است.

اغلب شنیده ایم که والدین این گروه از کودکان آنان را از بازی منع می کنند و این جمله معروف را که «برو درسهایت را بخوان، بازی بس است» به کار می برند و الدین کمتر به این نکته توجه دارند که کم بازی کردن کودک را از بسیاری موفقیتهای یادگیری محروم می کند. زیرا بازی موثرترین و پرمعناترین راه یادگیری برای کودک است و جبران آن از طریق دیگر امکان پذیر نیست.

اصطلاح تعلیم و تربیت زودهنگام، اصطلاحی است که غالبا برای تعلیم و تربیت کودکان از ابتدای تولد تا هشت سالگی به کار می‏رود. ضرورت و فوریت تعلیم و تربیت زودهنگام در کشورهای صنعتی و پیشرفته تا بدان جا تکامل یافته که برای سه سال قبل از شروع آموزش رسمی (دوره ابتدایی) برنامه آموزشی نظام‏دار و سازمان یافته تدوین شده است که در مراکز آموزش پیش دبستانی توسط مربیانی که در این زمینه از دانش و تخحصص کافی برخوردار می‏باشند آموزش داده می‏شوند. از عمر این دوره‏های آموزشی در برخی از کشورها نزدیک به دو دهه سپری شده و همه ساله پژوهش‏های گسترده‏ای در جهت بالا بردن کیفیت و اثربخشی آنها انجام می‏پذیرد. برای موفق بودن در عصری که به طور فزاینده‏ای براساس علم و فناوری شکل گرفته است،

کودک بدون بازی و بازیچه مانند ماهی بدون آب است. از نظر حیات‏شناسی، بازی وسیله سلامت جسم و پرورش حواس است. زیست‏شناسی نیز بازی را برای رشد اجتماعی و تکامل موجود زنده لازم می‏شمارد، جامعه‏شناسان بازی را برای رشد اجتماعی کودکان ضروری می‏دانند و به نظر روانشناسان بازی فعالیت منحصر به فرد آدمی است . بازی برای طفل نقش حیاتی دارد، کودک آنچنان بدان علاقمند است که حتی پس از کارهای طولانی و خسته‏کننده به آن پناه می‏برد و خستگی خود را با نشاط ناشی از آن رفع و جبران می‏کند.

بازی موجبی برای پرورش روح و سببی برای سرور و انبساط خاطر کودکان است، در سایه آن صفات اخلاقی و اجتماعی فراوانی را می‏توان به او آموخت و نیز می‏توان روح همکاری، دوستی، صمیمیت، فرماندهی و انضباط را در او پدید آورد.در ضمن بازی می‏توان به کودک درس اخلاق داد ضوابط و مقررات را به او تفهیم کرد، قواعد و راه و رسم زندگی را به او آموخت و از او عملاً خواست که رعایت حال جمع را کرده و اصول و ضوابط مورد قبول جامعه را پذیرا گردد.

کودک در ضمن بازی درمی‏یابد که برای موفقیت نمی‏تواند تک‏روی کند، اگر بخواهد در کار و زندگی خود موفق باشد لازم است فعالیت خود را در جهت درخواست دیگران سوق دهد و در طریق ایجاد وضع مطلوب باشد.بازی در گروه باعث پرورش وجدان فردی است که در زندگی کودک نقش عمده‏ای بازی می‏کند، حدود آزادی او را مشخص می‏نماید راههایی که برای ادامه حیات باید برگزیند، برای او معین می‏نماید. به اعتقاد پیاژه، نوزاد، موجودی فعال و مبکتر رفتار است. طفل به سرعت تمایز بین خصوصیات محیط نزدیک خویش را می‏آموزد و به انطباق رفتار خویش در جهت الزامات آن می‏پردازد.مشاهدات مختلف گویای این امر است که کودکان از بدو تولد شروع به بازی می‏کنند و آنگاه با افزایش سن و کسب تجربه، نوع بازی خود را تغییر می‏دهند.

در اوائل تولد، بدن کودک مرکز بازی‏هاست. کودک با اعضای بدن خود به بازی می‏پردازد و در واقع بیش از آنکه ما به حرکات او به عنوان بازی نگاهی بیندازیم، او بازی خود را همراه با مجموعه‏ای از اکتشافات و تکرارها، تکان دادن اعضای حرکتی، ادراکات حسی همراه با حرکات محیطی از قبیل صداها، مزه‏ها و غیره مشروع می‏نماید و از تجربه آنها لذت می‏برد. حرکت چشم‏ها و صدا درآوردن‏ها، همگی آغازگر بازی کودک است.به اعتقاد روانشناسان، اطلاعاتی که کودک از طریق بازی کسب می‏کند نه تنها برای زندگی فعلی او بلکه با زندگی آینده او ارتباط می‏یابد. بازی فرایندی است که آماده‏سازی کودک را برای آینده مشخص می‏کند.

بازی برای تحول شناختی، عاطفی، اجتماعی و جسمانی کودک ضرورت تام دارد بازی طریقه یادگیری کودک درباره بدن خود و دنیای پیرامون است بازی وسیله‏ای برای سازندگی کودک است. او از طریق بازی یاد می‏گیرد ابداع می‏کند و تجربه نماید.بازی رشد هوشی را تسریع می‏کند در این صورت آشنا کردن کودک با بازی و محرک بازی یکی از عواملی است که رشد شناختی کودک را تسهیل می‏کند بازی برای رشد مهارت‏های ذهنی، اساسی است. کودکان در بازی می‏توانند بدون دخالت دیگران تجربه بیندوزند و دراین ضمن توانایی‏هایی را کسب کنند

یکی از فعالیت‌های لذت بخش و سازنده برای همه، خصوصاً برای کودکان و نوجوانان، بازی است. کودکان از طریق بازی‌ها که با هیجان همراه است، زندگی در دنیای آینده را تمرین می‌کنند. ویژگی‌های هر بازی و فایده‌های آن در رشد همه جانبه قوای ذهنی، جسمی، شخصیتی و اجتماعی کودک باعث شده است توجه تعداد زیادی از دست اندرکاران تعلیم و تربیت به چگونگی نقش آن در امر آموزش کودکان معطوف شود بازی برای درمانگران وسیله مناسبی است تا به دنیای کودکان راه یابند و آن را بهتر بشناسند و به مشکلات آنان پی ببرند.بازی آموزش است و کودک از طریق بازی‌ها مهارت‌های گوناگونی کسب می‌کند. بازی بهترین وسیله‌ای است که از طریق آن می‌توان بسیاری از مفاهیم را آموزش داد...