كسبۀ ايراني به اصناف مختلف تقسيم مي شوند و هر صنف داراي مجمع و رئيسي است و در مواقع معين مجمع اصناف تشكيل مي گردد و در خصوص مسائل مربوط به كسب خود تبادل نظر مي نمايند. فرانسوي ها تشكيل اصناف را از رومي هاي قديم آموخته بودند و رومي هاي قديم نيز به نوبۀ خود آن را از ايرانيان فراگرفته بودند.

مي توان گفت همۀ افراد اين ملت شغل دلالي را يك بار هم كه شده امتحان كرده اند و آن را مطابق ذوق و سليقه خود مي دانند. بدين ترتيب، همان طور كه گفتم همه آماده اند پول قرض داده يا بگيرند. شاه به دولت قرض مي دهد. شخصيت هاي بزرگ به افراد پايين، بازرگانان به شخصيت هاي بزرگ، نوكر به ارباب، ارباب به نوكر، سرباز به افسر، افسر به سرباز پول قرض مي دهد. بازاريان نادرست، با يك دست قرض مي دهند و با دست ديگر قرض مي گيرند....

کتاب حاضر تحقیقی است در باب دیدگاه‌های ایران پژوهان، سیاحان و سفر نامه نویسان دوره‌های مختلف تاریخ ایران در باره شخصیت، خلق و خوی و منش ایرانیان .این مطالب در هشت گفتار تنظیم شده است .

گفتار اول به مقوله شرق‌شناسی و گفتار دوم به سیر تاریخی ایران پژوهی قبل از دوره صفویه اختصاص دارد .مبحث ایرانی از نگاه انیرانی، دیدگاه‌های بیگانگان را از خلال سفرنامه‌ها و آثارشان در باب زندگی ایرانیان منعکس می‌کند که طی آن تصویری از زندگی مردم ایران در دوره‌های صفویه، قاجاریه و پهلوی فراهم آمده است .

این مطالب به ترتیب، گفتارهای چهارم، ششم و هشتم را شامل می‌شود .در گفتارهای سوم، پنجم و هفتم با عنوان ایران پژوهی درباره ویژگی‌های سفرنامه‌ها و ایران پژوهی هر دوره (صفوی، قاجار و پهلوی) توضیحاتی داده شده است .

در پایان کتاب فهرست منابع و ماخذ، فهرست ایران پژوهان از آغاز قرن دهم میلادی تا اواخر دوره قاجار، و فهرست راهنمای گزاره‌های کتاب به طبع رسیده است .

فهرست

دوره صفویه
دولاواله
دوپرنس
تاورنیه
اولئاریوس
لوگوز
تونو
شاردن
کمپفر
لوبرون
فرانکلین

دوره قاجاریه
ملکم
ژوبر
گاردن
موریه
پوتینگر
دروویل
سولتیکف
فلاندن
لایارد
دوبد
شیل
پولاک
گوبینو
واتسن
ویلز
سرنا
المانی
ماساهارو
براون
دیولافوا
اورسل
موزر
سایکس
کرزون
دوراند
لوتی
اوبن
مابرلی
جکسن
گروته
ویلسن
مکبن روز
نیکیتین
انه
میلسپو
بلوشر