ایران در زمان سلطنت ناصرالدین شاه

نویسنده: امیرمسعود رضایی
ناشر: پیمان
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 432
اندازه کتاب: وزیری سلفون - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

ناصرالدین شاه، چهارمین حکمران سلسلة قاجاریه است که در سال 1264 ه . ق بر تخت سلطنت نشست. او در اوایل سلطنت به موجب تلقین دیگران، صدراعظم خود میرزا تقی‌خان امیرکبیر را که شوهر خواهرش بود تبعید کرده و سپس حکم قتل او را امضا نمود.

از جمله وقایع دورة ناصرالدین شاه عبارت است از: رواج فساد و رشوه در دستگاه‌های اداری؛ تصرف هرات به دست نیروهای انگلیس؛ رواج بابیت؛ تشکیل فراموش‌خانه به وسیلة میراز ملکم‌خان به منظور از بین بردن نفاق بین دولت و ملت؛ و ایجاد تمدن قرون وسطایی در جامعة ایران. کتاب حاضر نگاهی است بر زندگی، رفتار، شخصیت، افکار سیاسی و طرز مملکت‌داری ناصرالدین شاه قاجار، همچنین رابطة او با دولت‌های خارجی.

شاه به شکار و هنر علاقه‌مند بود. شعر می‌سرود، نقاشی می‌کشید و به تعزیه علاقه داشت. او سه مرتبه به اروپا رفت که با وجود برخی آثار مثبت، انتقادات بسیاری را نیز به همراه داشت. در دوره ناصرالدین شاه علی محمد باب،‌ موسس فرقه بابیه اعدام شد و پیروانش سرکوب شدند.در سلطنت ناصرالدین شاه قراردادها و امتیازات بسیاری به کشورهای غربی داده شد که برخی از آن‌ها موجب مخالفت‌ها و اعتراضات عمومی شد. این دوران عصر تحولات جهانی و کشمکش میان سنت و مدرنیته بود. شاه خود نیز مشتاق تمدن جدید غربی بود و حتی در این محدوده اصلاحاتی را نیز بوجود آورد، با این حال موانع بسیاری برای این امر وجود داشت.

مورخان دوره پنجاه ساله سلطنت ناصرالدین شاه را به مانند دیگر پادشاهان قاجار، دوران رقابت شدید روسیه و انگلستان در تأمین منافع خویش دانسته‌اند. هر اقدامی در ایران با منافع یکی از این دو کشور در تقابل بود، به مشکل می‌خورد. شاه برای بسیاری از امور، باید رضایت آنان را به دست می‌آورد. در روزنامه وقایع اتفاقیه در این مورد نوشته شده بود: «شاه به قدری از کیفیت حالی خود متنفر شده‌است که حکومت یک ده در حالتی که غیرمحکوم [خارجی] باشد به مراتب ترجیح به این سلطنت می‌دهد».