انقلاب ایران به روایت رادیو بی بی سی

 انقلاب ایران به روایت رادیو بی بی سی

نویسنده: عبدالرضا هوشنگ مهدوی
ناشر: مرکز اسناد انقلاب اسلامی
زبان كتاب: فارسی
تعداد صفحه: 580
اندازه كتاب: وزیری - سال انتشار: 1378 - دوره چاپ: 2

مروری بر کتاب 

كتاب «انقلاب ايران به روايت راديو بي. بي. سي» از اين نظر حائز اهميت است كه اين ايستگاه راديويي نقش مهم و انكار ناپذيري در جريان انقلاب داشت؛ به گونه اي كه در ساعت هايي كه برنامه به زبان فارسي پخش مي كرد، خيابان هاي شهرهاي ايران خلوت مي شد و مردم به گفتارها و تفسيرهاي آن اهميت زيادي مي دادند.كتاب حاضر شامل مجموعه اي از مصاحبه هايي است كه راديو بي. بي. سي، ده سال پس از پيروزي انقلاب با تعدادي از دست اندركاران سياست آن روز كشور انجام داده است.اين مصاحبه ها براي پژوهشگران و علاقمندان به تاريخ معاصر ايران جالب توجه و خواندني است.

محتواي مصاحبه ها به همان صورت كه انجام شده و علي رغم اظهار نظرهاي پاره اي از اين شخصيت ها در مخالفت با انقلاب ايران و نتايج آن، عينا در كتاب گردآوري و تدوين شده است.«اردشير زاهدي»، «احسان نراقي»، «ارتشبد فريدون جم»، «كريم سنجابي»، «ارتشبد عباس قره باغي»، «شاپور بختيار»، «هما ناطق»، «ابوالحسن بني صدر» و … از جمله شخصيت هايي هستند كه مصاحبه هاي آنان با بي. بي. سي در كتاب حاضر گردآوري و تدوين شده است.

مدیر عامل بی.بی.سی «جرالد مانسل» در 22 مهرماه طی نامه ای به سفیر ایران در انگلیس پرده از سیاست این رادیو در مقابل امام خمینی برداشت و نوشت » به اعتقاد من ، این واقعیت بدون چون و چرا باید پذیرفته شود که آیت الله خمینی در عرض چند ماهه ی اخیر عامل مهمی در صحنه ی سیاسی ایران بوده است. به همین جهت طبیعی است که هر قدم و هر جمله ی او مرود توجه رسانه های جهاین و از جمله بی.بی.سی قرار داشته باشد، ولی با این حال باید تذکر داد که بر اساس ضوابط تعیین شده برای اطاق خبر سرویس خارجی بی.بی.سی از اواسط ماه مه (اردیبهشت) به این طرف پخش مطالب مربوط به فعالیت های آیت الله خمینی هیچ گاه از نصف اخبار و تفسیرهای مربوط به ایران تجاوز نکرده است. در طول این مدت حدود 460 مورد مطالب راجع به ایران از برنامه ی فارسی بی.بی.سی پخش شده که 23 مورد آن راجع به آیت الله های مقیم ایران بوده است».رادیو بی.بی.سی یك بنگاه خبر پراكنی وابسته به وزارت امور خارجه‌ی انگلیس است. هدف از راه‌اندازی این رادیو جلب حمایت ملت‌ها از انگلیس. فراهم آوردن زمینه برای سرمایه‌گذاری در كشورها، جلب منافع انگلیس و تخریب چهره‌های مخالف استعمار است. این رادیو در آستانه‌ی جنگ جهانی دوم زمینه‌ی اشغال نظامی ایران را فراهم كرد. رادیو بی.بی.سی حتی به عنوان ابزاری برای كودتای 28 مرداد 1332 به كار گرفته شد.

بنگاه سخن‌پراكنی بی.بی.سی با زیركی خاصی همواره در صدد تضعیف حركت انقلاب اسلامی بود. این رادیو با به راه انداختن جنگ روانی علیه نیروهای انقلابی، سعی می‌كرد از پیروزی انقلاب اسلامی جلوگیری كند. بی.بی.سی با تفسیر با انتشار اخبار تلاش می‌كرد تا بین نیروهای انقلابی اختلاف ایجاد كند. ارتش را علیه نیروهای انقلابی تحریك كند، با قدرتمند جلوه‌دادن حكومت‌ها انقلابیون را مأیوس كند، از تشكیل یك حكومت اسلامی آنها را ناامید سازد، حركت تكاملی مردم را حركت به سوی هرج و مرج جلوه دهد و مردم را از شركت در راهپیمایی بترساند. بی.بی.سی در آستانه ی ورود امام خمینی با نقل گزیده‌هایی از مطبوعات انگلیسی دست به یك جنگ تمام عیار روانی علیه انقلاب زد. این رادیو در اخبار شبانگاهی خود در دهم بهمن گفت: «هرج و مرج در ایران» حاكم شده و «مراحل ابتدایی یك جنگ داخلی را طی می‌كند». و «در حال سوق یافتن به سوی یك جنگ همه‌جانبه‌ی داخلی است».

این رادیو در مورد جمهوری اسلامی گفت: «ظهور این اتحاد و یگانگی در پشتیبانی از طرح جمهوری اسلامی آیت‌الله خمینی فریبنده است» و نباید اجازه داد تا «روش حكومتی از سوی آیت‌الله خمینی بر آنها تحمیل شود». این رادیو با برشمردن گروهك‌های چپ و راست سعی كرد با تحریك، آنها را در مقابل امام خمینی قرار دهد. به همین جهت بارها رادیو بی.بی.سی مورد انتقاد روحانیون مبارز قرار گرفت. با این همه مقامات رژیم بردن نام امام خمینی با خبر تحریف شده‌ی تظاهرات توسط بی.بی.سی را بر نمی‌تافتند. ژنرال هایزر در مورد علت اعتراض فرماندهان ارتش به اخبار این رادیو نوشت: «بی.بی.سی آن قدرها هم با رژیم شاه مخالف نبود. هم با طرفداران شاه مصاحبه می‌كرد هم مخالفان شاه، حوادثی در اخبار خود ذكر می‌كرد كه رژیم ترجیح می‌داد مسكوت بماند.

از این جهت تیمسارها حق داشتند كه ضررهای خبرهای بی.بی.سی را ذكر كنند». پارسونز در پاسخ به اعتراض ژنرال ازهاری از اخبار بی.بی.سی گفت: «درباره‌ی این قبیل اتهامات با خبرنگار بی.بی.سی در تهران بحث كرده‌ام؛ خبرنگار مجموعه‌ی گزارش‌های خبری را كه طی چند هفته‌ی گذشته مخابره كرده بود به من نشان داد و من عیبی در آنها ندیدم». مقامات ایرانی سعی می‌كردند بی.بی.سی در مورد وقایع ایران سكوت كند.

وزارت امور خارجه‌ی ایران، تحت فشار مقامات ایرانی، پرویز راجی سفیر ایران در انگلستان را مجبور كردند تا نامه‌ی اعتراضیه ا‌ی را به «مارك داد» رییس بخش شرقی بی.بی.سی بنویسد. مارك داد جواب داد: «شما چطور از بی.بی.سی انتظار دارید در مورد واقعیتی به نام [آیت‌الله] خمینی كه اینكه به صورت یك عامل عمده در موازنه‌ی سیاسی ایران خودنمایی می‌كند بی‌تفاوت بماند؟» از طرف دیگر «چون برنامه ی فارسی بی.بی.سی هرگز سخنان انقلابی [آیت‌الله] خمینی را پخش نكرده، به همین دلیل نیز مواجه با نامه های متعددی از سوی ایرانیان بوده كه بی.بی.سی را به عدم توجه نسبت به حركت عظیم مردم ایران متهم كرده‌اند و می‌گویند: چطور بی.بی.سی كه خود را منادی دموكراسی و آزادی می‌داند در مورد خواسته‌های مردم ایران این طور بی‌اعتنا مانده است؟»