درحالی که دیگران، موسوم به قابیلیون، می گویند که به قدرت آسمان حتی قابیل نیز بخشیده شد، و بشوع و کوره و صدومیان و همه دیگران از آن گونه را به خویشاوندی پذیرفته اند، که بی گمان منفور آفریننده بودند، ولیکن به هیچگونه از جانب او کیفر نیافتند؛ زیرا که خرد ایشان را از آنچه در ایشان منصرف بود محروم ساخته است....

در انجیلی که هنریک پاناس به گونه ای استعاری با نام یهودا نوشته است، یهودا با اتکای به خِرَد از عیسی مسیح فاصله می گیرد، گر چه اعتراف می کند که در تشخیص سلسله وقایع آینده هیچ کس همچون عیسی مسیح آگاه نبود؛ چرا که درصدد است تا اذعان کند، در باور به منجی، بیش از عقل، به شور و احساس و حتی درصدی جنون نیز نیاز است.

مانی که انجیلی با نام انجیل جاویدان را نوشت، خود را همان "فارقلیطی" خواند که مسیح آمدن اش را مژده داده بود. البته منجی در مانویت از تعریفی گسترده تر برخوردار است. در مانویت ، منجی به سه طریق ظهور می کند؛ نخست از طریق اشخاصی چون مسیح و مانی ، دوم پس از مرگ و خروج روح از جسم ، هر شخصی منجی خود را مشاهده می کند و سوم در نبردی بزرگ در آخرین درام آخرت که پیروزی جمیع پرهیزگاران پیشگویی می شود.

اهمیت منجی در هیچ دینی به اندازه ی میترایسم نیست. میترایسم منجی محورترین دین و آیین شناخته شده ی جهانی است و بسیاری از وجوه منجی گری مسیحیت دانسته یا ندانسته جذب مسیحیت شده است.

میترا که همان منجی است، در طولانی ترین شب سال، یعنی شب یلدا ظهور می کند؛ چرا که منظور آن است که پیروزی نیروهای خیر در غایت تاریکی و ناامیدی محقق می شود و در غایت ظلمت، تاریکی و ناامیدی است که روشنایی، امید و منجی طلوع می کنند. میترا که روشنایی است، در تاریکی یک غار هویدا می شود تا عاقبت با شکست تاریکی، پیروزی و نجات را عملی می سازد.

حتی مراسم شام آخری را که بسیاری عید فصح یهودیان تأویل کرده اند، برگرفته از شام آخر میترایسم است که میترا با سایرین پس از کشتن گاوی وحشی در ضیافتی که به شام آخر معروف است، از خون و گوشت آن مصرف می کند؛ به خصوص که زمان شام آخر عیسی نیز در برخی از روایات مستند مسیحی با عید فصح تطابق پیدا نکرده است.

باری، با دور شدن نفسِ منجی و روحِ میترایسم از معنای حقیقی اش، اینبار پیامبری دیگر مبعوث می شود.زیرا نبرد میترایی به جنگ هایی که تنها پیروزی بر دشمن هدف بود و هر کس خود را محق دانسته و دیگری را محکوم می دانست و تفاوتی نیز در اهداف و منش های شان دیده نمی شد، حکایت از آن داشت که میترا در شرف مرگ است و روح آن پیام نیاز به بازآفرینی دارد.

پس اَشو زرتشت، پیامبر ایرانی بود که گفت: نبرد ما با تاریکی است؛ برای نبرد با تاریکی شمشیر نمی کشیم، بل چراغ می افروزیم. همو بود که قاتل خود را بخشید و از خداوند نیز خواست تا قاتل اش را ببخشاید! درست است، طنین پژواک مسیح از گفتارهایش به گوش می رسد و منجی ای نیز که زرتشت با نام «سوشیانت» بشارت داده بود، بسیاری همان عیسی مسیح و پیام گذشت و ایثار او دانسته اند. به همین سبب در انجیل متی آمده است که سه مغ هر روز از فراز کوهی ستاره تولد او را رصد می کردند. انگار آنان از فراز کوه خواجه سیستان، دنباله ی ستاره ای را گرفتند که به آغلی منتهی می شد که عیسی مسیح در آن متولد شد ...

فهرست

سرگذشت عیسی مسیح (ع)
آغاز کلیسای مسیح
رسولان مسیح
رویدادهای آخر زمان