اسلام رادیکال ؛ مجاهدین ایرانی

نویسنده: یرواند آبراهامیان
مترجم: فرهاد مهدوی
ناشر: نیما آلمان
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 420
اندازه کتاب: رقعی - سال انتشار: 1386 - دوره چاپ: 1

کمیاب - کیفیت : درحد نو _ نو ؛ افست 

مروری بر کتاب 

کتاب «اسلام رادیکال، مجاهدین ایرانی» پژوهشی است در تاریخ معاصر ایران. این کتاب از دو بخش تشکیل شده است. بخش نخست تاریخ ایران از دوران پهلوی تا انقلاب اسلامی و سقوط شاه. بخش دوم جستارهایی درمورد دولت موقت ایران پس از انقلاب، «مجاهدین » ، بنی‌صدر، دکتر علی شریعتی و همچنین نوشتارهایی درمورد حزب توده و مارکسیست‌ها می‌باشد.

این نوع کتاب­ها بر مسیر پر پیچ و خم و پر هزینه­ ای که آمده ایم درنگ می­کند و چشم ما را به راهی و هدفی که در پیش داریم، بیش از پیش باز خواهد گشود. متاسفانه طی سالیان گذشته نه مجاهدین و نه سایر جریانات و سازمان­ های سیاسی چپ، هیچکدام کتابی و تحقیق و تحلیلی بالنسبه به کارآمدی کتاب آبراهامیان بیرون نداده‌اند.

این طبیعی هم هست چون از چپ­ها که بگذریم، میدانیم که مجاهدین اساسا تمام هم و غم خود را به خیال خود معطوف به کسب قدرت سیاسی کرده­اند و سایر آیتم های ضروری کار و فعالیت سیاسی را اساسا رها کرده و بیهوده میدانند تا جایی که کار تئوریک و نظری و حتی مطالعه و خواندن کتاب را نیز برای افراد خود در سطح تشکیلات ممنوع کرده ­اند.

از این رو به خاطر همین فقر دستاوردهای نظری و تئوریک در طولانی مدت است که اگر مثلا به تلویزیون مجاهدین نگاه کنید میبینید که نه تنها هیچ حرف تازه‌ای در هیچ زمینه ­ای از این دنیای پر آشوب ندارند بلکه هنوز به سخنرانی‌های مسعود رجوی در سال 58 آویزانند که آن هم تازه کارهایی مربوط به سالهای آخر دهه‌ی 50 است و چهره های اولیه مجاهدین انجام داده اند. بدیهی است که مجاهدین حتما میدانند که مطالعه، کار تئوریک و نظری و تحلیل شرایط در همه زمینه­ ها از ضروریات کار سیاسی و تغذیه و تقویت انگیزش ­های فعالین و کوشندگان سیاسی است منتها باید دید که برای مجاهدین این ضرورت با چه چیزی در تناقض است که مجاهدین را از آن بیزار و فراری می کند.

با این مقدمه، میخواهم این را بگویم که کتاب اسلام رادیکال، مجاهدین ایرانی، با بازخوانی شرایط و زمینه‌های وقوع انقلاب در میهن ما و نیز بررسی موقعیت جریان­ها و نیروهای شرکت کننده در این انقلاب، نگاه ما را حداقل به بروز این واقعه در جامعه ایران، تدقیق کرده و به ما این امکان را میدهد تا نسبت به این انقلاب ضد سلطنتی و این برهه‌ی سرنوشت ساز از تاریخ میهن­مان قضاوتی بالنسبه واقعی‌تر و درستتر داشته باشیم. به عبارت دیگر کتاب آبراهامیان میتواند هشیاری فردی هر ایرانی را برای قضاوت پیرامون بخش مهمی از تاریخ میهن ما ایران، بالا ببرد.

مجاهدین نه تنها متون مقدس را به طور موثر با شیوه‌یی مدرن باز تفسیر می‌نمودند، بلکه همچنین معانی رادیکال تازه‌ای را در اصطلاحات اسلامی و شیعی قدیمی، تزریق می‌کردند. تزریق همان اندیشه‌های غیر دینی به متن مقدس و به دست دادن تفسیری غریب از متون دینی سبب شد نه تنها آن رویکرد ناهنجار در طبقه‌بندی برداشت‌های دینی صورت‌بندی نشود بلکه بنیان اختلاف نیروهای مذهبی و باورمندان به جایگاه عالمان دین را برای همیشه مستحکم‌ کند.

آن تغییر ایدلوژیک در سال ۵۴ به رونمایی از مفهوم «انقلاب ایدولوژیک» به وسیله «مهدی ابریشم‌چی» در سال‌های ابتدای دهه ۶۰ منجر شد. انقلابی که در یک حرکت سازمان‌ یافته با جدایی مریم رجویی از همسر سابق خود و ازدواج با مسعود رجوی شکل تازه‌ای به خود گرفت، فروپاشی رفتارهای اخلاقی با زبانی گویا از سوی همسر سابق مریم عضدانلو حمایت شد. سر زدن چنین رفتاری از سوی اشخاصی که با انبانی انباشته شده از مفاهیم مارکسیستی و تفکرات مادی‌گرایانه به سراغ متن مقدس رفتند و مجموعه‌ای از تفکرات ناهمگن را درباره اجتماع و مبارزه با نظام پهلوی پروراندن دور از ذهن نبود.

کتاب اسلام رادیکال، مجاهدین ایرانی، با رویکردی انتقادی، دوران ستم‌شاهی و نقاط قوت و ضعف نظام آخوندی و نیز جریان­های سیاسی حاضر در انقلاب را به تفصیل کاویده و پاسخگویی به پاره‌ای از مهمترین سوالات سیاسی مربوط به برپایی انقلاب در ایران را مد نظر قرار داده است:

” طی سال­های اخیر، مباحث دامنه داری حول این موضوع وجود داشته که آیا انقلاب اسلامی سال 9 – 1978، اجتناب ناپذیر بود؟ کسان بسیاری مدعی­اند که اگر مثلا این حادثه، یا آن رویداد، اتفاق نمی ­افتاد، از انقلاب اجتناب می­شد و انرژی آن در جهت دیگری کانالیزه می ­گردید.

گفته می­شد اگر فقط، واشنگتن، فلان پیام را داده بود یا فلان پیام را نمی­داد، اگر فقط، شاه کمتر اهل مصالحه بود و بیشتر سرکوب می­کرد، و یا کمتر سخت می­گرفت و انعطاف بیشتری نشان می­داد، و بالاخره اگر، برای تهیه­ ی سلاح­ه ای سوپرمدرن، کمتر خرج می­ کردند و به جای آن، وسایل و ابزار کنترل تظاهرات می­ خریدند، انقلاب نمی ­شد...