آثار و بناهای تاریخی خورستان

نویسنده: احمد اقتداری
ناشر: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی - اشاره
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1594
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1375 - دوره چاپ: 2

کمیاب - کیفیت : نو ؛ مهر دارد

مروری بر کتاب

مصور ، تعدادی گلاسه و رنگی

در این اثر از قدیمى‌ترین اسناد مکتوب و روایات اقوام هند و ایرانى و مدارک باستان‌شناسى و سفالینه‌ها و نقوش باستانى تا کتاب‌هاى جدید و تحقیقات باستان‌شناسان و جامعه‌شناسان و متخصصان تحقیقات تاریخى درباره‌ى ملل و نحل و مذاهب و اندیشه‌هاى فلسفى و روایات و داستان‌هاى عامه و جستجوى پرثمر علماى زبانشناس، براى فراهم آوردن این کتاب استفاده شده است؛ به عنوان مثال از کتاب اوستا و داستان‌هاى ملى و پهلوانى و حماسى اوستایى و یشت‌هاى اوستایى و داستان‌هاى ملى اساطیرى و ریگ‌ودا و اساطیر هند و ایرانى و اساطیر بین‌النهرین تا نقوش سفالینه‌ها و مدارک باستان‌شناسى بابلى و سومرى و آشورى و ایلامى و هخامنشى و اشکانى و ساسانى و کتب اسلامى که مربوط به منطقه بوده، مستندات و مدارک و ابزار تحقیق فراهم آمده است. براساس این مستندات مبانى ریشه‌شناسى اعلام جغرافیایى و تحقیق در تفکرات فلسفى و اساطیرى ماقبل تاریخى خوزستان مطالعه شده است.

...شوش یکی از قدیمی ترین شهرهای جهان است. حفاریهای باستان شناسی نشان می دهد که این منطقه در 9000 سال پیش از میلاد محل سکونت کشاورزان بوده .آنها از زندگی خود آثاری بر جای گذاشته اند که اکنون به صورت تپه های گوناگون باستانی کشف شده است .در 5000 سال پیش از میلاددر این مکان مردم در قلعه زندگی می کردند و از4000سال پیش زندگی در شوش به صورت شهری در آمده است.

بدون شک با توجه به اهمیت شهر «شوشتر» در برهه هایی از تاریخ و توجه ویژه به احداث تأسیسات آبی در این منطقه که از فنون مهندسی پیچیده ای سود می جوید، ما را در نتیجه نهایی مصمم می نماید که احداث آسیاب ها را متعلق به دوران کهن و حتی هم عصر با ساسانیان بدانیم.علاوه بر موارد ذکر شده، برخی پیچیدگی هایی که در طراحی تونل های آبرسانی وجود دارد، لزوماً جهت بهره برداری غیر از مصارفی همچون آبیاری اراضی بوده. تونل های سه گانه در پشت «پل بند گرگر»، وظیفه انتقال حجم معینی از آب را برای به حرکت در آوردن پره های آسیاب برعهده داشته اند..

این منطقه که بین رودهای کرخه و دز قرار دارد پایتخت سیاسی ایلامیها بوده است. قلعه ایلامیها روی تپه ای در مرکز شهر شوش واقع بوده که فرانسویها روی آن قلعه جدیدی احداث نموده اند . در کنار آن تپه شاهی قرار دارد که احتمالا به صورت زیگورات بوده. است و درنزدیکی آن تپه صنعتگران قرار دارد. آشوربانیپال بین سالهای 465-460 قبل از میلاد شهر شوش را فتح کرد و آنرا مانند دیگر فتوحات آشوریها با خاک یکسان کرد. داریوش اول هخامنشی آنجا را بازسازی نمود و کاخ آپادانای خود را در تپه شاهی برپا نمود. خشایارشا نیز در شوش زندگی می کرده است.در زمان اردشیر اول متاسفانه در اثر آتش سوزی بزرگی اکثر بناهای شوش از بین رفتند .بقایای این آثار باستانی در قرن بیستم از زیر خاک بیرون آمدند.

قسمت عمده ای از آنها در اثر تسطیح دشت خوزستان برای اهداف کشاورزی از بین رفته است و جنگ تحمیلی نیز خسارات زیادی به آثارباستانی وارد کرده است . حفاریهای غیر مجاز ساکنین دشت و حمله باستان شناسان غربی ، باعث شده است قسمت عمده ای از این آثار از بین برود یا به موزه هایی همچون لوور برسد...

احمد اقتداری در اوائل 1304 در لار متولد شد. تحصیلاتش را در دانشکده حقوق دانشگاه تهران به پایان برد و در جوانی مدتی رئیس فرهنگ لارستان و مدتی شهردار لار بود. رکن‌زاده آدمیت زندگینامه مختصر او را در جلد پنجم دانشمندان و سخن‌سرایان فارس درج کرده است. اقتداری سپس به تحقیق روی آورد و در این حوزه نامدار شد.

احمد اقتداری پسر مرتضی قلی خان اقتداری گراشی و نوه حسنعلی خان گراشی است. حسنعلی خان در وقایع مشروطیت نایب‌الحکومه لارستان و هوادار قوام‌الملک شیرازی (حاکم فارس) و «مستبدین» بود. آقا سید عبدالحسین لاری، که مشروطه‌خواه بود، علیه او قیام کرد و حسنعلی خان و هفتاد نفر از همراهانش را، که گراشی و اوزی و بیرمی بودند، کشت. این ماجرا منشاء اختلافی است که تا سالها میان لاری‌ها از یک سو و گراشی‌ها و اوزی‌ها و بیرمی‌ها از سوی دیگر دوام آورد.

فهرست

جلد اول
شوش و هفت تپه و چغازنبیل
دزفول
شوشتر

جلد دوم
محل گور یعقوب لیث صفارى
ریشه‌شناسى بنیادى برخى نام‌هاى جغرافیایى خوزستان
برخى کتب فرنگى و نوشته‌ها و تحقیقات و تصویرها و نقش و نگارهاى سفالینه‌ها