کشف المحجوب

کشف المحجوب

نویسنده: ابویعقوب سجستانی
مقدمه : هانری کوربن
ناشر: انجمن ایرانشناسی فرانسه در ایران - طهوری
زبان کتاب: فارسی - فرانسه
تعداد صفحه: 140
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1358 - دوره چاپ: 2 

کمیاب  - کیفیت :  درحد نو _ نو
 

مروری بر کتاب 
 

کهن ترین کتاب نثر پارسی دری ؛ رساله ایست درباره آیین اسماعیلی از قرن چهارم هجری با مقدمه هنری کربن بزبان فرانسه

کشف المحجوب نخستین کتابی است که در تصوف و به زبان فارسی نوشته شده است. پیش از آن، چنانکه گفته ‏ایم،مؤلفان بزرگ و معروف صوفیه، مانند ابو نصر سراج طوسی، ابو طالب مکی، ابو بکر کلابادی و ابولقاسم قشیری‏ کتابهایی نوشته بودند. آیا هجویری بر آن بود که با استفاده از کارهای پیشروان خود، طرح جامعی از نظام تصوف‏ عرضه کند و مجموعه عناصری را که برای خواننده خود لازم می‏دید طرح و شرح کند.

پیش از هجویری حکیم ترمذی، کلابادی، خرگوشی، قشیری و دیگران درباره ولایت، غیبت و حضور، جمع و تفرقه،رضا و جز آنها سخن گفته اند و از مشایخ صوفیه نیز در تبیین طریقت و توضیح اصول پذیرفته آنها اقوال فراوانی نقل‏ شده است، چنانکه بنیاد سخن اعتقادی آنان و عرضه و ارزیابی بالنسبه همه جانبه آرای مختلف، بی تردید از تازه‏ های ‏کار هجویری و از ارزشهای مسلم کشف المحجوب است.

نیکلسن در مقدمه خود بر ترجمه کشف المحجوب می‏گوید: به نظر می‏رسد، تنها یکی از فرقه هایی که هجویری نام‏ می‏برد، یعنی ملامتیه در آثار صوفیه پیش از او، انعکاس داشته است و اشاراتی که در کتب ادوار بعد، مانند تذکره ‏اولیاء، به فرق دیگر شده است، احتمالا از کار اوست.

سؤالی که در اینجا ممکن است، پیش آید این است که آیا این‏ فرقه‏ ها در واقع وجود خارجی داشته ‏اند، با در نتیجه اشتیاق هجویری به تدوین و تنظیم مکتب تصوف ساخته‏ شده ‏اند؟ در حال حاضر دلایل کافی بر صحت فرض اخیر نیست و نمی‏توان تصور کرد که هجویری آنچه را که خود غیرواقعی می‏دانسته است با عبارات دقیقی گزارش کند، اما به هر حال این احتمال هست که او در بیان تعالیم خاصی که به‏ هر یک از مؤسسان فرق نسبت می‏ دهد، دیدگاه خود را هم گفته و با آن در آمیخته باشد.کشف المحجوب در ادب فارسی نام دو کتاب مهم و مشهور است که یکی نوشته ابو یعقوب سجستانی است و دیگری (همین کتاب) نوشته ابو عثمان هجویری.

کشف المحجوب هجویری تالیفی به فارسی و در عرفان است. هجویری ( ؟ ـ 470ق.) این اثر را در پاسخ به پرسش های دوستی درباره طریقت تصوف و کیفیت مقامات و معاملات آن نوشته است. تاثیر کتاب هایی چون اللمع و رساله قشیریه و طبقات سلهمی در این کتاب نشان می دهد هجویری آن آثـار را دیده بوده است و گویا می‌خواسته است که دایره المعارفی از معارف صوفیه تدوین کند. بعضی این کتاب را قدیم ترین اثر منظم و مضبوط در اصول تصوف می دانند. سرگذشت شماری از مشایخ، معرفی فرقه های صوفیه و آداب ایشان، مباحث سماع و بیان چندی از اصطلاحات عرفانی در شمار مهم ترین مسائل کتاب است.