چهل سال تاریخ ایران

نویسنده: محمدحسن خان اعتمادالسلطنه
به کوشش : حسین محبوبی اردکانی - ایرج افشار
ناشر: اساطیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 1164
اندازه کتاب: وزیری گالینگور - سال انتشار: 1368 _ 1363 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

"کتاب "الماثر و الآثار "اثری است شامل وقایع و اخبار و شرح حال اشخاص در دوره چهل سال سلطنت ناصرالدین شاه، اثر "محمدحسن خان اعتمادالسلطنه " (صنیع‌الدوله) ـ وزیر انطباعات و رئیس دارالترجمه که جلد اول آن در سال 1363به تصحیح استاد ایرج افشار برای نخستین بار به چاپ رسید .

جلد دوم کتاب نیز در واقع شامل تعلیقات و یاداشت‌های مرحوم دکتر "حسین محبوبی اردکانی "بر کتاب "الماثر و الآثار "است .مصحح درباره چگونگی فراهم آمدن این کتاب می‌نویسد" : چون در آن کتاب ـ الماثر و آلاثار ـ به وقایع و اخبار یا نام افرد و اشخاصی اشارت رفته است که گاه برای خوانندگان ناشناس است از مرحوم دکتر حسین محبوبی اردکانی، محقق کم نظیر در تاریخ قاجار، درخواست کردم توضیحات و اطلاعات تکمیلی مخصوصا نسبت به شرح حال رجال مشهور بنویسد تا خوانندگان و مراجعه کنندگان آن متن بتوانند بی نگریستن به مراجع دیگر بر مطلوب خود دست یابند .

خوانندگان توجه دارند که کتاب مذکور از شرح حال شاهزادگان و رجال عاری است مگر آن‌ها که دارای ذوق ادبی و طبع شعری بوده‌اند .یادداشت‌های مرحوم محبوبی اردکانی بر دو دسته است : یک دسته در حاشیه چاپی الماثر و الآثار (یادداشت‌های کوتاه) و دسته دیگر بر روی اوراق (یادداشت‌های مفصل) و من آن همه را به ترتیب صفحات و نظم ابواب کتاب درهم کرده و برای این که هر شرح حال معلوم باشد مربوط به کیست، عناوین و سر فصل‌هایی بر متن نوشته آن مرحوم افزوده‌ام...و شماره صفحات چاپ نخست (سنگی) و چاپ کنونی را ذیل هر یک از عنوان‌ها آورده‌ام تا مراجعه به هر یک از دو چاپ از متن الماثر و الآثار آسان باشد ."گفتنی است تعلیقات مرحوم محبوبی اردکانی فقط تا باب دهم از بخش اول کتاب الماثر و الآثار را شامل می‌شود ."