مقایسه نظریه دولت ابن‌رشد و آکوئیناس

نویسنده: امید شفیعی قهفرخی
مقدمه: حسن مجیدی
ناشر: دانشگاه امام صادق(ع)
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 360
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1394 - دوره چاپ : 1

مروری بر کتاب

پرسش از چرایی و چگونگی روابط انسان با خدا و دیگر انسان ها و نیز نحوه ارتباط این دو، همواره ذهن بشر را مشغول کرده است. فرهنگ ها و تمدن های گوناگون به شکل های مختلفی به این مسأله پرداخته اند، اما مشترکات بشر همواره درگاه های گفتگو و تعامل را به روی آن ها گشوده است.

نظام طبقاتی در دولت در هر دو متفکر دیده می‌شود. ابن‌رشد بر اساس سه ملاک کارکردی، درجه علم و فهم و نیز اقتصاد، طبقات را تقسیم می‌کند. می‌توان گفت اصرار ارسطو بر اهمیت و جایگاه طبقه متوسط چندان مورد اعتنای این دو شاگرد مکتب ارسطو نیست. از نظر کارکردی ابن‌رشد حاکمان حکیم، پاسداران و عوام را از هم متمایز می‌کند که آشکارا تقسیم‌بندی افلاطونی است. از نظر درجه فهم، جامعه را به فلاسفه که اهل برهانند و کلامیون که اهل جدلند و عامه مردم که اهل تمثیل‌اند، تقسیم می‌کند.

از نظر اقصادی نیز فقیر و غنی دسته‌بندی جامعه را تشکیل می‌دهد. اما از نظر آکوئیناس دو طبقه اهل کلیسا و دولت و توده مردم از هم متمایز می‌شوند و در میان نخبگان نیز کشیشان حکومت‌گران و سربازان در مقابل عامه مردم دسته‌بندی می‌شوند. آکوئیناس هم زنان را موجوداتی پست‌تر می‌داند که فقط در تولید مثل سودمند هستند. اما باید توجه داشت که در مسیحیت، مریم مقدس به‌عنوان یک زن، اعتبار و جایگاه خاصی به نقش زن می‌دهد که فرسنگ‌ها از نگاه ارسطو دور است.

در این میان دو تمدن اسلامی و مسیحی، از عمده ترین میراث های گفتگو و تفکر به شمار می آیند و تقابل ابن رشد و آکوئیناس نیز یکی از بارزترین انتقالات و تعارضات فکری محسوب می شود.کتاب حاضر به تحلیل و مقایسه نظریه دولت در آرای ابن رشد و آکوئیناس اختصاص دارد.