مفهوم نسبيت انيشتن و نتايج فلسفى آن

نویسنده: برتراند راسل
مترجم: مرتضی طلوعی
ناشر: امیر کبیر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 240
اندازه کتاب: وزیری - سال انتشار: 1340 - دوره چاپ: 4

کمیاب - کیفیت : عالی

مروری بر کتاب

مسئله هم‌‌ارزي جرم انرژي، كه از نسبيت خاص اينشتين در سال 1905 ميلادي آغاز شد، يك قرن است كه محافل علمي دنيا را به خود مشغول ساخته است. نقطه‌‌نظرهاي پراكنده‌‌اي كه از سوي غالب دانشمندانِ فيلسوف ارائه شده، چالش‌‌ها و پيچيدگي‌‌هاي اين موضوع را به طور جدّي بيشتر كرده است. از همان ابتدا، دو زمينه از پيام‌‌ها و اشارات نسبيت خاص مورد بررسي فلسفي قرار گرفتند: يكي تحليل دقيق فلسفي معادله هم‌‌ارزي كه چه نوع پيام‌‌هاي معرفت‌‌شناختي و هستي‌‌شناختي دارد؟ و ديگري جوهريت و عدم جوهريت هستي‌‌شناسانه انرژي. اما هيچ فيلسوف و فيزيكداني تاكنون نتوانسته است پاسخي قطعي و علمي به اين دو سؤال بدهد؛ پاسخي كه شامل يك نظام منطقي، جهان‌‌شناختي و فلسفي فيزيكي بوده، براي توصيف و تبيين انرژي به كار آيد

.مهم‌‌ترين ويژگي، كه بايد در يك طرح جامع براي حل مشكلات موجود در بين جوهريت جسم و جوهريت انرژي موجود باشد اين است كه همواره بايد داراي يك نظام فيزيكي فلسفي باشد، نه صرفا فيزيكي و نه صرفا فلسفي. چنين طرحي همواره بايد از پشتوانه منطقي و سازگاري رياضي برخوردار باشد، نه آنكه به طور پيچيده دچار پارادوكس و ناسازگاري صوري و محتوايي. علاوه بر اين، طرح منطقي چنين نظامي لزوما بايد بر اساس مباني هستي‌‌شناختي پايه‌‌ريزي و تبيين شده باشد تا بتواند پديده‌‌هاي جهان‌‌شناختي و طبيعت‌‌شناختي را در عالم ميكروسكوپي و عالم ماكروسكوپي تبيين و تفسير كند. تاكنون طرحي با اين ويژگي‌‌ها ارائه نشده است.

اينشتين و اينفلد، هر دو تحليل جوهرباورانه‌‌اي از انرژي داشتند. اما تحليل آنها كاملا متفاوت از ساير تلقّي‌‌هاست. آنها نه مثل راسل و ديگران قايل به جوهريت يگانه انرژي هستند، نه به ماديت انرژي باور دارند، و نه منحل شدن ماده و انرژي به اصل سوم را پيشنهاد مي‌‌كنند، بلكه آنها معتقدند: جرم، انرژي و ميدان، هر كدام جوهري مستقل در جهان خارج به شمار مي‌‌روند.

توضيح آنكه ميدان جوهري بسيط و حاضر در بستر كيهان است. اما اين جوهر در همه جا به يك منوال وجود ندارد، بلكه در جايي وجود مادي و جسمي (جرمي) دارد و در جايي نيز از وجود انرژي‌‌گونه برخوردار است. در جايي كه ماده جوهري وجود دارد، ميدان جوهري نيز حاضر است، همچنين در جايي كه انرژي جوهري تحقق دارد، ميدان نيز با آن متحصّل است. اما بايد توجه داشت كه ماده و انرژي تمايز جوهري و خارجي دارند