قضاوت های حضرت علی (ع)

نویسنده: محمدتقی شوشتری
ناشر: پیام حق
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 470
اندازه کتاب: جیبی سلفون - سال انتشار: 1389 - دوره چاپ: 14

مروری بر کتاب

علی (ع) برترین قاضی

مؤلفان شیعه و سنی از سده‌های نخستین اسلامی، با توجه به احادیث نبوی در تأیید و تمجید قضاوت‌های علی(ع) و رخدادهای متعددی که از آن حضرت گزارش شده، کتاب‌های زیادی درباره قضاوت‌های امیرمؤمنان علی(ع) تألیف کرده و یا در کتب مناقب و شرح حال آن حضرت به این موضوع پرداخته‌اند.

فهرست‌نویسانی چون نجاشی از کتب زیادی در این باره نام برده‌اند. در دوره‌های اخیر نیز روایت‌های قضای آن حضرت، توسط عالمانی چون سید محسن امین و محمد تقی شوشتری از منابع مختلف جمع‌آوری و منتشر شده است.مؤلف به دلیل اهمیت موضوع و از آن‌جا که کسی از علمای متأخّر را ندیده تا کتابی جداگانه در این باره تألیف کرده باشد و برخی مانند مجلسی در بحار و شیخ حرّ عاملی در وسائل الشیعةتنها به مقدار یک باب در ضمن کتاب خود اکتفا کرده‌اند، تصمیم گرفت در این موضوع، کتابی مستقل بنگارد.

در این میان، آنچه شوشتری به آن اقدام کرده، تنظیم و دسته‌بندی متفاوت و جدیدی را در بر دارد. غالب مؤلفان کتب قضاء علی(ع) یا کسانی چون شیخ مفید در کتاب ارشاد، قضاوت‌های آن حضرت را به تناسب زمان‌های مختلفی چون عصر پیامبر(ص)، عصر هر یک از سه خلیفه و عصر خلافت خود آن حضرت تقسیم کرده و ذیل هر کدام آورده‌اند، لیکن شوشتری فصل‌بندی خود را بر اساس موضوعات (نه ترتیب تاریخ وقوع) آورده است.

وی کتاب خود را به ۵۴ فصل تقسیم و عناوین را این‌گونه تنظیم کرده است:

قضاوت‌هایی که با استفاده از اسلوبی خاص، حقیقت را کشف کرده است.
قضایایی که احکام متعدد داشته و دیگران فقط یک حکم فهمیده‌اند.
فصلی در پاسخ پرسش‌های دشوار
پاسخ‌های معما‌گونه
و.....

مؤلف، بخشی هم به عنوان خاتمه آورده که در آن قضاوت‌های خلفا را بیان می‌کند تا میان آن و قضاوت‌های امیرالمؤمنین (ع) مقایسه شود. این کتاب گرانقدر، قضاوتهای محیرالعقول و معجزگونه علی علیه السلام را روایت می کند. قضاوتهایی که آنچنان اعجاب برانگیز است که اینک پس از قرنها، هنوز اندیشمندان و نوادر عالم از این درخششهای الهی، انگشت حیرت به دندان گرفته و در شگفتی فرو رفته اند. چنانکه رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود:  «یا علی! انت أعلمُ هذه الامة و اقضاها بالحق»؛ یا علی!  تو داناترین این امت و برترین آنان در قضاوت به حق می باشی.

این داوریها و قضاوتهای آن حضرت، که در این کتاب جمع آوری شده، کاملا ابتکاری و بی سابقه است، که در هر قضیه ای با پیگیری دقیق و عمیق ماجرا، و طرح و تدبیر نقشه هایی حیرت آور، و الهام گرفته از امدادهای غیبی، نیرنگ مکاران و جرائم مجرمین را کشف و شخص جانی را ناگزیر از اقرار نموده و حق را به صاحب حق رسانده و حدود الهی را بدون کمترین اغماض و با قاطعیت تمام به اجراء درآورده و به قضاوتهای سطحی و پوشالی اکتفا ننموده است.

دراین باره امیرالمومنین علی علیه السلام می فرماید: «اگر بر بساط قضاوت تکیه زنم حکم می کنم بین پیروان تورات به توراتشان، و پیروان انجیل به انجیلشان، و پیروان قرآن به قرآنشان، بگونه ای که هر کدام به نطق آمده بگوید: علی به آنچه که در من هست قضاوت نموده است».

الحق که علی علیه السلام شخصیتی بود که غیر از خدا و رسولش، کسی او را نشناخته و هیچ پرواز کننده ای به قلّه فضل و کمال او راه نیافته است.