قانون اساسی ایران و اصول دموکراسی

نويسنده: مصطفي رحيمي
ناشر: امير كبير
زبان كتاب: فارسي
تعداد صفحه: 240
اندازه كتاب: رقعی - سال انتشار: 1347 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

فرمان مشروطیت - مورخ 14 جمادی الثانیه 1324 قمری - السلطان مظفرالدین شاه قاجار - جناب اشرف صدراعظم از آن‌جا که حضرت باریتعالی جل شانه سررشته ترقی و سعادت ممالک محرومه ایران را بکف کفایت ما سپرده و شخص همایون ما را حافظ حقوق قاطبه اهالی ایران و رعایای صدیق خودمان قرار داد، لهذا در این موقع که رای و اراده همایون ما بدان تعلق گرفت که برای رفاهیت و امینت قاطبه اهالی ایران و تشئید و تایید مبانی دولت اصلاحات مقتضیه به مرور در دو اثر دولتی و مملکتی بموقع اجرا گذارده شود چنان مصمم شدیم که مجلس شورای ملی از منتخبین شاهزادگان و علما و قاجاریه و اعیان و اشراف و ملاکین و تجار و اصناف به انتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه تهران تشکیل و تنظیم شود که در سهام امور دولتی و مملکتی و مصالح عامه مشاوره و مداقه لازم را بعمل آورده و به هیات وزرای دولتخواه ما در اصلاحاتی که برای سعادت و خوشبختی ایران خواهد شد انتخاب و کمک لازم را بنماید و در کمال امنیت و اطمینان عقاید خود را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات قاطبه اهالی مملکت بتوسط شخص اول دولت بعرض برساند که بصحه همایونی موشع و بموقع اجرا گذارده شود .

بدیهی است که بموجب این دستخط مبارک نظامنامه و ترتیبات این مجلس و اسباب و لوازم تشکیل آن‌را موافق تصویب و اعطای منتخبین از این تاریخ مرتب و مهیا خواهد نمود که بصحه ملوکانه رسیده و بعون اله تعالی مجلس شورای ملی مرقوم که نگهبان مدل ماست احتیاج و به اصلاحات لازمه امور مملکت و اجرای قوانین مقدس شروع نماید و نیز مقرر می دارم که سواد دستخط مبارک را اعلان و منتشر نمایید تا قاطبه اهالی از نیات حله ما که تماما راجع بترقی دولت و ملت ایران است که منبعی مطلع و مرفه الحال مشغول دعاگویی دوام این دولت و این نعمت بی زوال باشند.

دموکراسی مفهوم گسترده ای است که در عمل در قالب های گوناگون ظاهر شده و اشکال متفاوتی به خود گرفته است. اما آنچه ویژگی مشترک همه دموکراسی ها محسوب می شود، عبارت است از «حکومت مردم» و «انتخابات». نسبت اسلام و دموکراسی همواره محل نزاع و اختلاف اندیشمندان و متفکران مسلمان و غیرمسلمان بوده است.

در مقایسه اسلام و دموکراسی یک نکته ظریف وجود دارد و آن این است که اسلام دینی الهی است و دموکراسی روشی است بشری؛ بنابراین مقایسه باید میان «نظام اسلامی» و «نظام دموکراتیک» انجام شود زیرا این در صورت عملی و تعین یافته اسلام و دموکراسی محسوب می شوند.