سید رضی

سید رضی

نویسنده: محمدمهدی جعفری 
ناشر: طرح نو
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 166
اندازه کتاب: رقعی لب برگشته - سال انتشار: 1375 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

محمد بن حسین بن موسی بن محمد بن موسی بن ابراهیم بن امام موسی کاظم(ع) (۳۵۹ق-۴۰۶ق) ملقب به رضی و معروف به سید رضی و شریف رضی برادر شریف مرتضی و از علمای بزرگ شیعه و گردآورنده سخنان امام علی(ع) با عنوان نهج البلاغه.سید رضی صاحب منصب‌های مهمی از جمله نقابت، نظردادن درباره دیوان مظالم، امیر الحاج در دوره آل بویه بود. وی همچنین از بزرگ‌ترین شاعران طالبیان و در زهد و تقوا مشهور و مورد احترام خاص و عام بوده است.

سید رضی علاوه بر نهج البلاغه آثاری چون حقائق التأویل فی متشابه التنزیل، المجازات النبویه، خصائص الائمه و تلخیص البیان فی مجازات القرآن دارد. وی در بغداد درگذشت و در آنجا به خاک سپرده شد.بعدها برادرش سید مرتضی جسد او را به کربلا منتقل کرد. از مشهورترین استادان وی می‌توان محمد طبری، ابوعلی فارسی، قاضی سیرافی، قاضی عبدالجبار معتزلی، ابن نباته، ابن جنی، شیخ مفید و سهل بن دیباجی را نام برد.

هنوز یک قرن از غیبت خورشید پرفروغ آسمان ولایت و امامت حضرت مهدی (ع) نگذشته بود که ستاره ای از افق بغداد درخشیدن گرفت و نور امیدی بر دل عاشقان ومنتظران مصلح کل نشست . او در سال 359 هجری در محله شیعه نشین کرخ بغداد ، در خانه ای که از گلهای عطرآگین ایمان واخلاص و روشنائی علم و عمل آذین بندی شده بود دیده به جهان گشود و نام زیبای محمد بخود گرفت .محمد که بعدها به « شریف رضی » و« سید رضی » شهرت یافت . از خاندانی برخاست که همه از بزرگان دین و عالمان و عابدان و زاهدان و پرهیزگاران کم مانند روزگار بودند .

سید رضی از نوادر علمای روزگارش بود و نزد بزرگان فاضلی شاگردی کرد و ادیبی برجسته و شناخته‌شده، فقیهی متبحر، مُتکَلِّمی حاذق، و مُفسِّر قرآن و حدیث نبوی بود که عظمت علمی برادرش مرتضی جایگاه علمی وی را اندکی پوشاند، همچنان که عظمت شعری وی جایگاه شعری برادرش مرتضی را اندکی پوشاند و از این رو بعضی از علما گفته‌اند اگر رضی نبود، مرتضی شاعرترین مردم بود و اگر مرتضی نبود، رضی داناترین مردم بود.

روزگار سید مقارن با دورهای از خلافت عباسیان (۴۴۷-۳۳۴ق) بود که آل بویه (۴۴۷-۳۳۴ق) بر عراق فرمانروایی می‌کردند و به لحاظ تاریخ ادبیات، با شاعرانی چون متنبی(۳۵۴-۳۰۳ق) و ابوالعلاء معرّی(۴۴۹-۳۶۳ق) هم‌عصر بود.

سید رضی علاوه بر تحصیل علوم شیعی، نزد استادان غیرشیعی نیز علم آموخت. عبدالحسین حلّی درباره علت فراگیری فقه و اصولِ غیر شیعه امامیه مینویسد:

برخی از افراد ساده‌اندیش در زیاده‌روی شریف در فراگرفتن فقه و اصول و اصول کلام به شیوه و اعتقاد مخالفان او با مذهب شیعه، اظهار تعجب کرده‌اند؛ زیرا به نظر اینان مهم آن است که انسان احکام شخصی وابسته به مذهب خود را بشناسد و بس، لیکن دانشمندان سده‌های پیشین را هیچ چیزی خرسند نمی‌کرد مگر اینکه بر احادیث، و فقه و اصول فقه هر دو فرقه احاطه پیدا کنند، تا شناخت خویش را به کمال رسانند و برنامه تهذیب و تربیت خویش را ژرف‌تر و گسترده‌تر کنند و مشعل استدلال و احتجاج را برتر برند؛ زیرا بازار مناظره در آن روزگار رواج داشت و میدان جدل درباره امامت و کلام بسی پهناور بود.

از اینها گذشته، چون سید رضی مسئولیت قضاوت در دیوان مظالم را نیز بر عهده داشت، و مسئولیت‌ها و وظایف همانند آن، وی را برمی‌انگیخت تا با علاقه و گرایشی شدید، فقه همه مذاهب را فرا گیرد و بدین وسیله قدرت قضاوت و اظهار نظر در آن مسائل را به خوبی کسب کند.