براهنی تاریخ مذکر را با طرح این ایده آغاز کرده است که ایرانیان در دورانی که این کتاب نوشته شده است، یعنی اواخر دهه 40 شمسی، در دوران «تشتت فرهنگی» زندگی می‌‌کرده‌اند. براهنی برای تعریف آنچه تشتت فرهنگی نامیده است، چنان‌که خود در بخش اول کتاب عنوان کرده است «نخست به گذشته» و «عواملی در گذشته که هسته‌های تشتت فرهنگی را پروراندند» نقب زده است و کار را با مقایسه گذشته ایران و گذشته یونان آغاز کرده، چراکه معتقد است فرهنگ یونان «لااقل از نظر آن آغازهای سرشار و اصیل، بی‌شباهت به فرهنگ ما نیست». او فرهنگ عینی را که یونان به‌تدریج به‌سمت آن میل کرد با فرهنگ ذهنی که در ادبیات عرفانی ما به اوج رسید، مقایسه کرده است.

براهنی آن‌گاه با مروری بر تاریخ و ادبیات گذشته ایران، جای خالی زن را در این تاریخ و ادبیات نشان می‌دهد. این ایده در بخش‌های بعدی بسط پیدا می‌کند و به بررسی گسترده‌تر ساخت‌های حاکم بر فرهنگ کهن ما پیوند می‌خورد و آن‌گاه به دوران مشروطیت و آسیب‌شناسی آن می‌رسد و بعد، اینها همه به زمانه‌ای وصل می‌شوند که تاریخ مذکر در آن نوشته می‌شود و اینجاست که پای مسئله شرق و غرب و خطر ازدست‌رفتن هویت شرقی و مسئله استعمار و غرب‌زدگی نیز در کتاب به‌میان می‌آید.

براهنی در اواخر بخش دهم کتاب می‌نویسد: «ذهنیت کنونی ما، ذهنیتی است غرب‌زده، بیشتر به‌دلیل ماشین و نیز البته به‌دلیل اینکه ما از نظر تأسیسات اداری، و اجتماعی نیز غرب‌زده شده‌ایم و حتی همین غرب‌زدگی در تمام شئون اجتماعی ما رخنه کرده است».

برچسب ها: کتاب تاریخ مذکر ، علل تشتت فرهنگ در ایران