تئوری عدالت ذاتی حکومت قانون

نویسنده: یونس ادیانی
ناشر : نقش جهان
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 426
اندازه کتاب: رقعی سلفون - سال انتشار: 1391 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب 

عدالت نخستین فضیلت نهادهای اجتماعی است، همچنان‌که صدق، فضیلتِ نظام‌های اندیشه است. یک نظریه، هرچند شکوهمند و بسنده، اگر صادق نباشد باید ردّ یا بازنگری ‌شود؛ همچنان‌که قوانین و نهادها، فارغ از این که چه میزان کارآمد و سامان‌یافته باشند، اگر ناعادلانه باشند باید اصلاح یا کنار گذاشته شوند. هر شخص از حرمت و مصونیتی بر پایه عدالت برخوردار است که حتی رفاه و بهروزی جامعه به مثابه یک کل نمی‌تواند آن را تحت‌الشعاع قرار دهد. به همین دلیل عدالت نمی‌پذیرد که تحقق خیر بزرگ‌تری که دیگران در آن سهیم‌اند، توجیه‌گرِ از دست رفتن آزادی برخی [دیگر] باشد.

دالت اجازه نمی‌دهد فداکاری‌ها [محرومیت‌ها]ی تحمیل‌شده بر شمار اندکی از انسان‌ها، به واسطه انبوه امتیازات فراوانی که شمار زیادی از انسان‌ها از آن برخوردارند نادیده گرفته شود. بر این پایه، در یک جامعه عادل، آزادی‌های شهروندان ِبرابر، ثابت و لایتغیر تلقی می‌شوند؛ و حقوق تأمین‌شده از طریق عدالت، وجه‌المصالحۀ چانه‌زنی سیاسی یا محاسبات منافع اجتماعی نیستند. تنها چیزی که به ما اجازه می‌دهد یک نظریۀ نادرست را بپذیریم، نبودِ یک نظریۀ بهتر است؛ به همین ترتیب، یک بی‌عدالتی فقط زمانی قابل تحمل است که برای پرهیز از یک بی‌عدالتی بزرگتر، ضروری باشد. صدق و عدالت ضمن این‌که نخستین فضیلت‌های فعالیت‌های انسانی هستند، مصالحه‌پذیر [قابل معامله] نیستند.

به نظر می‌رسد این پیش‌فرض‌ها، باور و جزم شهودی ما را در خصوص تقدم و برتری عدالت آشکار می‌کنند. تردیدی نیست که آن‌ها بسیار نیرومند بیان شده‌اند. در هر حال، من می‌خواهم تحقیق کنم که آیا این باورها (یا باورهای مشابه) درست‌اند یا خیر، و اگر درست‌اند چگونه می‌توان آن‌ها را تبیین کرد. به این منظور نیازمند تدوین نظریه‌ای در باب عدالت هستیم که در پرتو آن بتوان این گزاره‌ها را تفسیر و ارزیابی کرد. بحث خود را با بررسی نقش اصول عدالت آغاز می‌کنم.

در فصل نخست این كتاب "فلسفه عدالت" بررسی شده است. بررسی مفاهیم عدالت، انصاف و مساوات از دیدگاه حقوق بشر موضوع فصل دوم است. بخش سوم به بررسی مفاهیم عدالت و انصاف از دیدگاه قانون اساسی جمهوری اسلامی اختصاص دارد. در فصل پایانی نیز ضوابط لازم الرعایه برای سلب آزادی از شهروندان و چگونگی برگزاری یك دادرسی منصفانه از دیدگاه یكی از كنوانسیون‌های منطقه‌ای یعنی كنوانسیون صیانت از حقوق و آزادی‌های بنیادی تبیین شده است....