برزونامه ؛ شاهنامه‌های کردی

مترجم: منصور یاقوتی
ناشر: علمي و فرهنگي
زبان كتاب: فارسي
تعداد صفحه: 120
اندازه كتاب: وزیری - سال انتشار: 1384 - دوره چاپ: 2

کیفیت : نو ؛ مهر خورده است

مروری بر کتاب

«برزونامه» برگرفته از یکی از شاهنامه‌های کردی است.
«راویان و خالقان شاهنامه‌های کردی به احتمال قوی، تحت تأثیر شاهنامه فردوسی، برخی از داستان‌های شاهنامه را مثل داستان «رستم و دیو سپید» بازآفرینی کردند یا این که به خلق داستان‌هایی مستقل پرداختند. مانند همین داستان شیرین و جذاب بَرزونامه که از نظر روایت داستانی بسیار غنی است.

برخی از این شاهنامه‌های کردی به تقلید و بر اساس شاهنامه فردوسی سخنسرای بزرگ ایرانشهر سروده شده و ساختار داستانی آن‌ها همان ساختار داستان‌های شاهنامه گهگاه با جزئی اختلاف هستند...، اما نوع دیگر این‌گونه شاهنامه‌های کردی بر اساس داستان‌های عامیانه بسیار کهن ایرانی در باره اساطیر ایرانی رایج در بین کردان آریایی‌تبار به رشته نظم کشیده شده‌اند، همچون کنیزک و یازده رزم، داستان هفت لشکر (جواهرپوش) و رزمنامه رستم و زردهنگ دیو...».

«پهلوان نیک‌اندیش، فرامرز، سرداران ایران را فرا خواند. به جهانبخش و جهانگیر و گودرز گفت که سی هزار مرد کابلی را در مصاف قطران‌شاه برای مقابله ببرند. به برزو و زواره سرهنگ و سام دلاور هم گفت که سی هزار مرد جنگی برای رویارویی با سیه‌رنگ دیو سازماندهی کنند.
تأکید کرد که خودمان هم همراه بیژن و گیو در رکاب توس شیرافکن باید به رویارویی با افراسیاب و ناهیدشاه بشتابیم. گفت:
«به نام یزدان پاک باید پیروز بشویم و پرچم ایران را سربلند نگه داریم.»
سرداران ایران گفتند:
«در این رزم مرگ و زندگی وقتی پا به گریز خواهیم نهاد که سرهایمان به خاک بوسه زده باشد».

مجموعه داستان های عامه آفرینش شاهنامه اثر گرانقدر حکیم فردوسی توسی به روزگاری سلطان محمود غزنوی ، در سرنوشت مردمان ایران تأثیری شگرف داشت . در تاریخ ایران کم‌تر رویدادی وجود دارد که به قدر شاهنامه فردوسی بر زبان و فرهنگ و تاریخ این سرزمین تأثیرگذار بوده باشد . دامنه این تأثیرات به روزگار ما کشیده شده و همچنان ادامه دارد . هر رویداد شگرفی در پیرامون خود انبوهی افسانه ایجاد می‌کند و موجب خلق روایات گوناگون می‌شود . بی‌سبب نیست که درباره زندگی و شخصیت فردوسی ، خلق شاهنامه ، رابطه او با دربار هنرپرور سلطان محمود و فرجام زندگی شاعر روایات مختلف خلق شده است .

فردوسی که شاعری ایران‌دوست ، عدالتخواه با نگرشی جهانی در باب انسان است ، داستان‌های ملی ایران را در نهایت انصاف به شعر تبدیل می‌کند . همان‌طور که روایت شده ، بی آن‌که چیزی به اصل موضوع اضافه کند یا از اصل روایت چیزی بکاهد ، در کمال امانتداری داستان‌های ملی ایرانیان را از منشور خلاق ذهن خود می‌گذراند . در جایگاه خلاق‌ترین شاعر همه دوران‌ها حماسه و تراژدی ، اسطوره و عشق و رزم ، داد و بیداد را بازآفرینی می‌کند و در این بازآفرینی از همه حکمت روزگار خود و روزگاران پیش از خود بهره‌ها می‌گیرد . فردوسی است که می‌سراید : شب تیــره و تــیغ رخشان شــده زمــین همچو لـعل بدخشان شده ز بس دار و گیر و ز بس موج خون تو گفتی شفق ز آسمان شد نگون این نمونه تصویر شاعرانه از جنگ ، زاییده طبع و ذهن شاعرانه اوست که او را از دیگر شاعران عصر خود و دیگر اعصار متمایز می‌کند .