آسمان جان ؛ شرح و تحلیل دو داستان مثنوی ؛ زرکوب

آسمان جان

نویسنده: نصرالله پورجوادی
ناشر: فرهنگ معاصر
زبان کتاب: فارسی
تعداد صفحه: 212
اندازه کتاب: رقعی گالینگور روکشدار - سال انتشار: 1393 - دوره چاپ: 1

مروری بر کتاب

شرح و تحلیل دو داستان مثنوی

آسمان جان پژوهشی است درباره ی یکی از مباحث عرفانی و در عین حال مذهبی از دو داستان مثنوی مولانا. هر دو داستان درباره ی عمر است و مولانا سعی می کند از عمر چهره ای معنوی بسازد که می تواند سالکان طریقت را ارشاد کند و راه های آسمان جان را به ایشان بیاموزد. این چهره از عمر با چهره ای که مولانا از همین شخصیت در کتاب فیه ما فیه می سازد فرق دارد.

در فیه ما فیه قهرمان جهاد اصغر است و الگوی جهاد گران سلفی امروز است. مولانا در مثنوی به ما می گوید که چهره مورد قبول او از عمر چهره ایست که قهرمان جهاد اکبر است ، یعنی شخصیتی که توانسته است از راه مجاهده ی نفس به عالیترین درجات برسد. مولانا با دو داستان مثنوی در حقیقت کوشش های جهادی از نوع کوشش های داعش را محکوم کرده است. 

نصرالله پورجوادی از عرفان‌شناسان و عرفان‌پژوهانی است که شناختی عمیق از ادبیات عرفانی ایران دارد و متون عرفانی را به دور از تعصب و جانبداری‌های افراطی مورد تحلیل قرار می‌دهد. مقالات و آثار پژوهشی پورجوادی در زمینۀ عرفان و تصوف دریچه‌ای است گشوده به روی بخشی مهم از تاریخ اندیشه و ادبیات کهن فارسی که اندیشه و ادبیات عرفانی است. این آثار زمینه‌ای فراهم می‌آورند برای آشنایی بیشتر مخاطبان امروزی با بخشی از میراث فرهنگی و ادبی ایران و شناخت دقیق‌تر این میراث.

کتاب «آسمان جان: شرح و تحلیل دو داستان مثنوی» نیز نمونه‌ای است از این دست آثار. پورجوادی در این کتاب به کند و کاو در دو داستان مثنوی مولوی پرداخته که شخصیت اصلی آن‌ها عمر بن خطاب، خلیفۀ دوم اهل تسنن، است. پورجوادی در این کتاب تصویری را که مولانا از عمر به دست داده مورد تحلیل قرار داده و برداشت مولانا از شخصیت عمر را، که برداشتی متناسب با اندیشه‌های عرفانی مولانا است، با نگاهی محققانه بررسی کرده است.

کتاب حاوی مقدمه‌ای خواندنی است که در آن به موضوعاتی نظیر تاریخ‌نگاری اهل تصوف و صوفی‌نامه‌هایی که آن‌ها در دفاع از عقاید خود می‌نوشتند و زمینۀ تاریخیِ پدید آمدن این صوفی‌نامه‌ها پرداخته شده است. بعد از این مقدمه، بحث اصلی کتاب دربارة دو داستان مثنوی و چهرة عمر در این دو داستان، در سه باب، آمده است.